Artikelen

Artikelen over de Tweede Wereldoorlog aan de hand van onze bronnen.

Scheldemonding strijdtoneel van grootste slag op Nederlands grondgebied

Na D-Day komt de bevrijding van Nederland steeds dichterbij. Om verder op te rukken is de haven van Antwerpen nodig, dit verkort de geallieerde bevoorradingsroutes en brengt zo de bevrijding van Europa dichterbij. Maar om de Antwerpse haven te kunnen gebruiken moet eerst de Scheldemonding worden bevrijd. Het wordt de grootste slag op Nederlands grondgebied. Ondergelopen gebieden, slecht weer, boobytraps en landmijnen zorgen voor veel geallieerde verliezen en enorm zware gevechten.

MilitairKoloniaal

Nederlandse oorlogsvrijwilligers moeten koloniaal gezag herstellen

In bevrijd Nederland worden in 1944 en 1945 Oorlogsvrijwilligers geworven om de geallieerden te helpen met de bevrijding van Nederland en de strijd tegen Japan. Maar het loopt anders, Nederland wordt bevrijd en Japan capituleert zonder hun inmenging. De Oorlogsvrijwilligers worden ingezet om het koloniale gezag te herstellen.

MilitairVooroorlogs

300.000 Nederlandse militairen moeten Duitse inval voorkomen

In augustus 1939 staat Europa aan de rand van de Tweede Wereldoorlog. Oostenrijk, Sudetenland en Tsjechoslowakije zijn net geannexeerd door nazi-Duitsland. Oorlogsdreiging hangt in de lucht en Nederland bereidt zich voor op de gewapende neutraliteit. Op 28 augustus 1939 wordt de algemene mobilisatie van het Nederlandse leger afgekondigd. Het Nederlandse leger telt uiteindelijk 300.000 manschappen, zij moeten de potentiële Duitse inval afslaan.

Collaboratie Militair

Nederlanders met Divisie Wiking aan het Oostfront

“Aan onze mannen danken wij het, dat wij eruit gekomen zijn,” stelt nazi-generaal Herbert Otto Gille na de slag om het Oekraïense Tsjerkassy in 1944. Met deze woorden prijst hij de Nederlandse vrijwilligers die meevechten in de SS-divisie Wiking. “Zij hebben het met voorbeeldige geestdrift gevochten en met ijzeren wilskracht hebben wij het klaargespeeld den vijandelijken ring te doorbreken.”

MilitairKoloniaal

Surinaamse en Antilliaanse vrijwilligers in Indonesië

Als in 1943 de dreiging op een inval in het bauxietrijke Suriname en de Nederlandse Antillen met olieraffinaderijen afneemt, bedenkt de Nederlandse legerleiding een nieuw plan voor de gerekruteerde militairen in de West. De territoriaal commandant van Suriname haalt alles uit de kast om de soldaten naar het buitenland te sturen, zodat ze het KNIL in Nederlands-Indië of Europa kunnen versterken.

Militair

De volle laag: Philipsfabrieken tijdens de Tweede Wereldoorlog

Tijdens de oorlog zet Duitsland fabrieken van Philips in. Radio’s, transformatoren: ze zijn belangrijk voor de oorlogsvoering. Dat betekent ook dat de fabrieken een belangrijk doelwit zijn voor bombardementen.

Militair

De SS Tjisalak: Nederlandse bemanning gruwelijk vermoord

Na de bezetting van Nederland en Indonesië gaat de strijd op zee door. Duitse en Japanse onderzeeboten speuren het water af op zoek naar geallieerde schepen. Deze schepen worden deels bemand door Nederlands koopvaardijpersoneel. Zo ook op de SS Tjisalak. Het schip wordt op 26 maart 1944 in de Indische Oceaan geraakt door een Japanse torpedo, en zinkt. De bemanning wacht een gruwelijk lot.

MilitairCollaboratie

Nederlandse SS’ers geëxecuteerd door Edese verzet tijdens Operatie Market Garden

Terwijl het grootste gedeelte van de Nederlandse SS’ers aan het oostfront zitten, gaan honderden mannen het gevecht aan in Nederland. Deze vrijwilligers in Duitse krijgsdienst spelen een cruciale rol tijdens de Slag om Arnhem. Vijf van hen worden gevangen genomen door het Edese verzet.

MilitairCollaboratie

Nederlanders vechten vrijwillig aan het Oostfront

Op 22 juni 1941 valt nazi Duitsland de Sovjet Unie aan. Het wordt een ongekend harde oorlog, zo’n 3,3 miljoen Sovjet burgers komen om het leven en aan beide zijde komen ruim een miljoen soldaten om het leven. Nederlandse mannen vechten mee aan Duitse zijde. Ongeveer zevenduizend Nederlanders komen om het leven in Duitse dienst.

Militair

Operatie Market Garden door het oog van legerfotografen

Operatie Market Garden staat vooral bekend om de landingen van de geallieerde parachutisten, die strategische bruggen moeten innemen. Vanuit de gevechtslinies fotograferen de legerfotografen erop los. Ondanks het geallieerde verlies tijdens Operatie Market Garden drukken de bevrijders hun stempel op de latere beeldvorming.

MilitairKoloniaal

Golven olie en vrachten bauxiet

Nadat Nederland in mei 1940 door Duitsland is bezet, worden ook de Nederlandse koloniën meegesleept in de Tweede Wereldoorlog. Wanneer Japanse troepen Nederlands-Indië in maart 1942 innemen, hebben de Amerikanen zich al over Suriname en de Antillen ontfermd. Beide koloniën bezitten bodemschatten die van groot belang zijn voor de geallieerde oorlogsindustrie: olie op de Antillen en bauxiet in Suriname.

Militair

Op de vlucht voor het water in het Zeeuwse Walcheren

Niet alleen militairen, maar ook Nederlandse burgers worden slachtoffer van de hevige gevechten tijdens de bevrijding. Velen van hen worden van huis en haard verdreven doordat de grond waarop ze wonen onder water wordt gezet. Het Zeeuwse eiland Walcheren verdwijnt in 1944 grotendeels onder het zeewater nadat geallieerde vliegtuigen de zeedijken bombarderen.