Op 22 juni 1941 valt nazi Duitsland de Sovjet Unie aan. Het wordt een ongekend harde oorlog, zo’n 3,3 miljoen Sovjet burgers komen om het leven en aan beide zijde komen ruim een miljoen soldaten om het leven. Nederlandse mannen vechten mee aan Duitse zijde. Tussen de 4.000 en 6.000 Nederlanders komen om het leven in Duitse dienst.
Na een enorm snelle opmars in de Sovjet Unie, komt het Duitse leger in de problemen. Moskou wordt op het nippertje zwaar verdedigd en dan treedt de Russische winter in, en komt de opmars tot stilstand. Om het Sovjet leger te verslaan zijn meer troepen nodig en die worden gezocht in bezet gebied. Eerst vooral in de landen die als Arisch worden beschouwd, Nederland, België, Frankrijk en Scandinavië, en later ook daarbuiten.
Thema
Terwijl Anton Mussert niet enthousiast is en zijn leden eigenlijk liever in Nederland houdt, wordt hij gedwongen om akkoord te gaan met de oprichting van de Nederlandse SS. Zij werven vrijwilligers voor de Waffen SS en moeten het troepen tekort oplossen. Er melden zich veel nationaalsocialistische aanhangers, een ander deel meldt zich vooral uit een zucht voor avontuur of geldgebrek.
Thema
Radiogroeten aan vrijwilligers Oostfront (1943)Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
Oorlogsmisdaden
Aan het Oostfront vechten de Nederlandse Waffen-SS’ers tegen Sovjet soldaten. Maar ze worden niet alleen aan het front ingezet. Ook achter het front wordt verbitterd gestreden. Hier staan (vermeende) Sovjet partizanen tegenover nazi soldaten die alles doen om hen te pakken te krijgen en aan de galg op te hangen. Ook Nederlandse soldaten zijn hierbij betrokken, zij sturen soms zelfs trots een foto naar huis. Ook worden de foto’s in nazi propaganda kranten gepubliceerd.
Het originele bijschrift: Partizanen aan de lus bij WiteOorlogsbronnen | NIOD
Nederlandse NSKK ers aan het Oostfront poseren voor een opgehangen partizaanOorlogsbronnen | NIOD
Thema
Halverwege 1943 keren de Duitse krijgskansen aan het Oostfront en wordt er steeds verder teruggetrokken. Met D-Day opent in juni 1944 een nieuw front. De Nederlandse Waffen-SS’ers proberen uit handen van de Sovjets te blijven en hopen zich aan de geallieerden te kunnen overgeven. Een deel vecht zelfs op Nederlands grondgebied tegen de geallieerden tijdens Operatie Market Garden.
Artikel
Ginkelse Heide
Op de Ginkelse Heide staan geallieerde parachutisten tegenover Nederlandse Waffen-SS'ers.
Meer over Ginkelse HeideDwangarbeid in gulag
Zij worden krijgsgevangen genomen en later berecht in bevrijd Nederland. Een groot deel krijgt een lange straf of de doodstraf. Toch krijgen de meeste Nederlandse Waffen-SS’ers gratie en zijn begin jaren 50 vrij. De Nederlandse Waffen-SS’ers die in Sovjet krijgsgevangenschap komen wacht vaak een zwaarder lot. Ze worden ter dood gesteld of komen in goelags, de Sovjet strafkampen, terecht. Daar verrichten ze jarenlang loodzware dwangarbeid. Een deel sterft, maar de meeste keren uiteindelijk terug naar Nederland.
