Ga direct naar: Hoofdnavigatie
Ga direct naar: Inhoud
Alle artikelen
7 minuten leestijd

Tuschinski begon en verloor zijn imperium in havenstad Rotterdam

Een theater-imperium van vijf bioscopen. De Poolse Abraham Tuschinski bouwt het met zijn familie vanuit het niets op in havenstad Rotterdam. Maar als op 14 mei 1940 de Duitse bommen vallen, wordt het in een kwartier, samen met de rest van de Rotterdamse binnenstad, volledig weggevaagd. Wat overblijft is zijn Tuschinski Theater in Amsterdam, dat we nu nog steeds kennen.

Het Grand Theater in puin, na het bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940.

Amusementsheersers van de grote havenstad

Het Nederlandse leven van Abraham Tuschinksi begint als hij rond de eeuwwisseling met zijn vrouw Mariem Estera Ehrlich (Manja) en zwagers vanuit oost-polen naar het westen vertrekt. Einddoel Amerika wordt niet gehaald, maar ze vestigen zich in Rotterdam waar ze eerst een pension en in 1911 hun eerste bioscoop openen. In de ruim 20 jaar die volgen bouwen ze een theater-imperium.

Een imperium verwoest

Het Duitse bombardement op 14 mei 1940 verwoest het complete Rotterdamse deel van het bedrijf. Thalia aan de Hoogstraat, het Grand Theater aan de Pompenburgsingel, en Olympia aan de Binnenweg zijn in puin. Ook het huis van de familie Tuschinski aan de Coolsingel wordt verwoest. Maar iedereen leeft: Abraham en zijn vrouw Manja. Zwagers en zakenparters Hermann Erhlich en Herman Gerschtanowitz en hun vrouwen en kinderen. Wat zakelijk overblijft zijn twee bioscopen in Amsterdam: het Roxy Theater en het Tuschinski Theater.

Tuschinski Theater in Duitse handen

Ook dat bekendste theater krijgt met de grillen van de Duitse bezetter te maken. Overgenomen door het Duitse filmbedrijf Tobis, worden bedrijfsdirecteuren Abraham Tuschinski en zijn zwagers Ehrlich en Gerschtanowitz in augustus 1940 ontslagen. Ruim een week later volgt een daad van verzet, als op de zestigste verjaardag van koningin Wilhelmina een Nederlandse en Engelse vlag uit het raam van Tuschinski Theater wordt gestoken. Op 1 november 1940 verandert Tobis de joodse naam Tuschinski in het 'Arische’ Tivoli en worden er alleen nog Duitse producties vertoond.

A.I. Tuschinski

Abraham Icek Tuschinski

Brzeziny, 14 mei 1886 - Auschwitz, 17 september 1942

Het leven tijdens de oorlog van Abraham Icek Tuschinski

Bekijk persoon
1942
18 augustus 1942

Gearresteerd in Rotterdam

18 augustus 1942

Gevangen in Rotterdam

Op transport naar het gebied waar Abraham Tuschinski opgroeide

Tuschinski duikt onder in de Rochussenstraat in Rotterdam, maar wordt in augustus 1942 verraden en gearresteerd. Via het Rotterdamse Huis van Bewaring aan de Noordsingel wordt hij via Westerbork naar Auschwitz getransporteerd, slechts een paar honderd kilometer van zijn geboorteplaats. Een maand na zijn arrestatie komt Abraham Tuschinski om in de gaskamers.

Tuschinski heropend

Het theater aan de Reguliersbreestraat wordt begin juli 1945 herdoopt tot Tuschinski met een galavoorstelling. De oorlogsfilm 'The way ahead' wordt vertoond, onder begeleiding van het Royal Canadian Ordnance Corps.

Ontvang onze nieuwsbrief
De Oorlogsbronnen.nl nieuwsbrief bevat een overzicht van de meest interessante en relevante onderwerpen, artikelen en bronnen van dit moment.
WO2NETMinisterie van volksgezondheid, welzijn en sport
Contact

Weesperstraat 107
1018 VN Amsterdam

info@oorlogsbronnen.nl
Deze website is bekroond met:Deze website is bekroond met 3 DIA awardsDeze website is bekroond met 4 Lovie awards