De berechting van vermeende collaborateurs na de bevrijding is terug te vinden in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR). Toch missen er ook een heleboel mensen, wie overlijdt voor berechting heeft vaak een heel kort dossier of helemaal geen dossier in het CABR. De Nijmeegse broers Raijmaekers zijn hier een goed voorbeeld van, de een komt om aan het Oostfront terwijl de ander de oorlog overleeft. Lees hier over de omgekomen Antoon Raijmaekers.
Janneke Jorna
Collage van een wervingsposter van het Vrijwilligerslegioen, de Duitse overlijdensakte van Antoon Raijmaekers en een foto van Antoon Raijmaekers in De Zwarte Soldaat: blad voor de WA (Bron: NIOD, CBG, Delpher)
Oorlogsbronnen | NIOD
Collaboratie
Het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) is een van de belangrijkste en meest geraadpleegde archieven over de Tweede Wereldoorlog. Het CABR bevat dossiers van ruim 400.000 mensen die verdacht werden van collaboratie. Niet iedereen van hen is voor een rechter verschenen of veroordeeld.
Op Oorlogsbronnen besteden we met een artikelenreeks aandacht aan dit bijzondere archief.
Wervingsposten voor het Vrijwilligerslegioen Nederland uit augustus 1941.Oorlogsbronnen | NIOD | A. Hustinx
Nijmeegse broers Raijmaekers
Twee broers uit Nijmegen zijn beide lid van de NSB en Weerafdeling (WA). Gerardus Hendrikus overleeft de oorlog en Antonius Franciscus (Antoon) komt om aan het front. Antoon zal zeer waarschijnlijk niet terug te vinden zijn in het CABR. Maar hij is wel online vindbaar: via Delpher.nl zijn nationaalsocialistische kranten met overlijdensberichten van Antoon te vinden.
Thema
Herdenkingsbericht voor Antoon Raijmaekers in de nationaalsocialistische pers.Delpher | Het nationale dagblad: voor het Nederlandsche volk | 6 mei 1942
Herdenkingsbericht voor Antoon Raijmaekers in De zwarte soldaat, de W.A. krant.Delpher | De zwarte soldaat: blad voor de WA | 12 juni 1942
Thema
Wervingsposter voor het Vrijwilligerslegioen Nederland uit mei 1942.Oorlogsbronnen | NIOD | A. Hustinx
Thema
Oostfront
Antoon Raijmaekers wordt in 1934 lid van de NSB. En later is hij ook onderdeel van de WA in zijn woonplaats Nijmegen. Waarschijnlijk is Antoon werkeloos in 1941 en meldt zich daarom aan bij het Vrijwilligerslegioen Nederland. Na training gaat Antoon naar het Oostfront. Hij is begin februari 1942 gelegerd bij het Volkhovfront, hier worden veel Nederlandse vrijwilligers ingezet. Dat front ligt in de buurt van Leningrad, dat zwaar belegerd wordt.
De Nederlandse vrijwilligers vechten niet alleen tegen Sovjet troepen, maar voeren ook strijd tegen lokale partizanen. Antoon houdt het niet lang vol aan het front. Op 22 februari 1942 komt hij om het leven bij het plaatsje Pjatilipy. Hij is niet de enige, die maand komen nog vier andere Nijmeegse vrijwilligers om het leven aan het Volkhovfront.
Thema
Aanmelding voor het Vrijwilligerslegioen Nederland in Den Haag op 24 juli 1941, vlak na de oprichting van het Legioen.Oorlogsbronnen | NIOD
Bezoek NSB leider Anton Mussert aan het Vrijwilligerslegioen Nederland in het opleidingskamp Arys tijdens de jaarwisseling van 1941-1942. Mogelijk was Antoon hierbij aanwezig.Oorlogsbronnen | NIOD
Graf vernietigd
Uit de overlijdensadvertentie van zijn echtgenote W. Raijmaekers-Papendorp in Volk en Vaderland blijkt dat Antoon begraven is op het Heldenfriedhof in het Russische Selo-Gora. Of hij daar nog steeds ligt begraven is onduidelijk. Waarschijnlijk is de begraafplaats met het graf van Antoon en dat van andere Nederlandse vrijwilligers vernietigd door de Russen. Een aantal overblijfselen zijn later verplaatst naar de verzamelbegraafplaats Novgorod. Antoons naam staat vermeld in het gedenkboek van verzamelbegraafplaats Novgorod.
Herdenkingsbericht voor Antoon Raijmaekers in De zwarte soldaat, de W.A. krant. Ook W.A.'ers Jo Veltenaar en Jan Johannes Visser worden herdacht.Delpher | De zwarte soldaat: blad voor de WA | 12 juni 1942
Thema
