Akta gminy Suchowola

Okres zaborów: Dział ogólno-organizacyjny z lat 1903, 1911 (2 j.a.): inwentarz majątku i długów gminy, postanowienia gminneOkres międzywojenny: Dział ogólno-organizacyjny z lat 1919-1938 (35 j.a.): kontrola urzędników gminy, korespondencja urzędowa, rozporządzenia i obwieszczenia własne, wybory do Sejmu, sprawy pracowników urzędu, protokoły komisji szkolnej; Dział finansowo-podatkowy z lat 1918-1938 (33 j.a.): przychody i rozchody gminy, pożyczka państwowa, budżet gminy, kasa pożyczkowo-oszczędnościowa w gminie ; Dział gospodarki gminnej z lat 1919-1923 (3 j.a.): plantacje tytoniu, komasacja i sprawy włościańskie; Dział administracyjno-społeczny z lat 1919-1938 (45 j.a.): ewidencja mieszkańców gminy, cudzoziemcy, emigracja i paszporty zagraniczne, poszukiwanie osób, inwalidzi i wdowy, choroby zakaźne, szkoły i personel nauczycielski, budowa szkoły, zaopatrzenie ludności, udzielanie zapomóg, stowarzyszenia i związki; Dział administracyjny z lat 1918-1938 (45 j.a.): sprawy wojskowości, dezercja, podwody, handel i przemysł, dane statystyczne gminy, ubezpieczenia budynków, wypadki i pożary, przegląd koni, choroby zakaźne zwierząt, szarwarkowe powinności, konserwacja i renowacja dróg i mostów, odbudowa i renowacja budynków i zabytków, rejestr aresztowanych, sądownictwo, rejestracja strat wojennych, rekwizycja, spis inwentarza po zmarłych mieszkańcach gminy, bezpieczeństwo i porządek publiczny, kontrola rowerówOkres okupacji: Dział fianansowo-podatkowy z lat 1939-1944 (9 j.a.): księgi podatkowe gminy, księgi biercze podatku gruntowego, podatek wojenny; Okres PRL: Dział ogólno-organizacyjny z lat 1945-1953 (26 j.a.): sprawy organizacyjne urzędu, zebrania i urzędowanie ciał samorządowych, protokoły posiedzeń Zarządu i komisji, obrady plenarne GRN, odprawy sołtysów, kontrole wewnętrzne i społeczne; Dział finansowo-podatkowy z lat 1945-1954 (114 j.a.): majątek gminy i gromad, budżet administracyjny, zakładów i przedsiębiorstw, sprawozdania z wykonania budżetu, księgi podatkowe, rejestry gospodarstw rolnych i wymiaru podatku gruntowego, księgi biercze szarwarków, danina narodowa, spisy osób podlegających obywatelskiemu obowiązkowi subskrycji premiowej pożyczki odbudowy kraju, ksiegi biercze świadczeń w naturze i kontyngentów; Dział gospodarki gminnej z 1951 roku (1 j.a.): statystyka rolna; Dział administracyjno-społeczny z lat 1946-1952 (8 j.a.): oświata, kultura i sztuka, wykazy analfabetów, walka z analfabetyzmem; Dział administracyjny z lat 1946-1952 (31 j.a.): wybory do Sejmu, sprawy wyznaniowe, ewidencja i kontrola ruchu ludności, powszechny spis ludności, bezpieczeństwo i porządek publiczny, ewidencja rezerwistów, księgi meldunkowe osób podlegających powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, sprawy budowlane i odbudowy, aprowizacja i walka z drożyzną, sprawy karno-administracyjne, sprawy sądowe; Suchowola na mocy dekretu władz Księstwa Warszawskiego wydanego w 1809 r. została jednowioskową gminą (Dz. P. K. W. t. I, s. 227-236). W wyniku podziału Królestwa Polskiego na powiaty i gminy, dokonanego na początku 1867 r. przez Komitet Urządzający (Dz. P. K. P. t. 66, s. 279n.), gmina Suchowola znalazła się w powiecie radzyńskim guberni siedleckiej (od 1912 - gubernia lubelska). W latach 1919-1939 gmina znajdowała się w graniach powiatu radzyńskiego w województwie lubelskim. Obejmowała następujące wsie: Suchowola, Augustówka, Branica, Glinny Stok, Jezioro, Kuraszew, Świerże, Wólka Zdunkowa. W okresie okupacji - dystrykt lubelski. W 1954 r. z terenu gminy Suchowola utworzono gromady w Branicy, Jeziorze i Suchowoli (Dz. Urz. WRN w Lublinie Nr15, poz. 64). Siedziba gminy - Suchowola. Status prawny - jednostka podziału terytorialnego. Dekret z 23 lutego 1809 r. (Dz. P. K. W. t. I, s. 227-236) ustanowił gminy wiejskie jako jednostki administracji państwowej niższego stopnia i równocześnie komórki samorządu terytorialnego. Na czele gminy stał wójt. Ukaz z 19 lutego 1864 r. o urządzeniu gmin wiejskich (Dz. P. K. P. t. 62, s. 37), uzupełniony zarządzeniem z 1871 r., w miejsce jednoosobowej władzy wójta tworzył organy administracji gminnej: zebrania gminne, sądy gminne, wójtów i sołtysów. Po odzyskaniu niepodległości na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego nadal obowiązywał częściowo ukaz z 1864 r. Dekret Naczelnika Państwa z dnia 27 listopada 1918 r. (Dz. P. Nr 18, poz. 48) wprowadził tylko pewne uzupełnienia. Zniósł instytucje pełnomocników gminnych ustanawiając radę gminną. W jej skład wchodził wójt, jego zastępca i 12 członków wybieranych podczas zgromadzenia gminnego. Ustawa dla gmin z 23 marca 1933 r. (Dz. U. Nr 35, poz. 294) znosiła zgromadzenia gminne przekazując część ich kompetencji radzie gminnej. Organem wykonawczym został zarząd gminny. W okresie okupacji, na mocy rozporządzenia generalnego gubernatora z dn. 28 listopada 1939 r., gminy w GG zostały podporządkowane władzom okupacyjnym, a samorząd zniesiony. Gminą zarządzał jednoosobowo wójt mianowany przez starostę. Władza wójta miała charakter porządkowo-policyjny. Na mocy ustawy z dn. 11 września 1944 r. (Dz. U. Nr 5, poz. 22) powstały gminne rady narodowe. Spośród członków gminnej rady wybierano zarząd gminy, prezydium gminnej rady nardowej. Na mocy ustawy z dn. 20 marca 1950 r. (Dz. U. Nr 14, poz. 130) rady narodowe stały się terenowymi organami władzy państwowej.