D. Bamberg: Nacht und Nebel, dossier NN

‘Maanden na de capitulatie werd ik in mijn pension opgezocht door twee oude dienstmakkers. Nadat we in het café om de hoek waren gaan zitten met ieder een fors glas bier, begon René omslachtig te praten over de situatie in Nederland,’ schrijft de in Wenen geboren Hagenaar D. Bamberg in 1982 in zijn memoires, die lezen als een ouderwets jongensboek. ‘Ik stak een sigaret op terwijl ik aandachtig luisterde. ‘‘Luister, de Engelse dienst moet zo goed mogelijk worden geïnformeerd over het doen en laten van de moffen hier te lande. Bijvoorbeeld: waar hebben de Duitsers hun militaire bases in Nederland? Welke vliegtuigen worden gebruikt? Waar staat afweergeschut? Welke fabrieken worden omgebouwd tot oorlogsindustrie? Moet ik doorgaan…?’’ ‘‘I get the picture’’, antwoordde ik.’ En kort daarop: ‘Ik droeg een donkerblauw pak met daaroverheen een donkerblauwe regenjas, en ’s nachts een Duitse bivakmuts, zodat ik tijdens de verduistering nauwelijks of niet opviel. Op een nacht was ik in de duinen bij Egmond aan Zee schetsen aan het maken van een kustafweerbatterij. Het was donker maar niet aardedonker. Ikzelf lag in mijn donker tenue vrijwel onzichtbaar voor anderen tegen een duintop aan. Tot ik tot mijn schrik bemerkte dat twee Duitse soldaten mijn kant opkwamen.’ Het loopt goed af, maar uiteindelijk belandt de dan eenentwintigjarige Bamberg toch in het Oranjehotel te Scheveningen, ter dood veroordeeld wegens spionage: ‘In een donkere gang met het gezicht tegen de muur. Uit de zijgangen weerklonken holle geluiden, veroorzaakt door gerammel van blikken emmers, geratel van sleutelbossen en gestamp van met ijzer beslagen laarzen op de cementvloer. Ik hoorde het door weerkaatsing vervormde geluid van stemmen, die zowel in het Duits als het Hollands bevelen schreeuwden. Onverwachts kreeg ik een stomp in mijn rug: ‘’Maul an die Wand.’’ Bamberg beschrijft vervolgens een hellevaart langs concentratiekampen, die hij allemaal overleeft. ‘Maanden na de capitulatie werd ik in mijn pension opgezocht door twee oude dienstmakkers. Nadat we in het café om de hoek waren gaan zitten met ieder een fors glas bier, begon René omslachtig te praten over de situatie in Nederland,’ schrijft de in Wenen geboren Hagenaar D. Bamberg in 1982 in zijn memoires, die lezen als een ouderwets jongensboek. ‘Ik stak een sigaret op terwijl ik aandachtig luisterde. ‘‘Luister, de Engelse dienst moet zo goed mogelijk worden geïnformeerd over het doen en laten van de moffen hier te lande. Bijvoorbeeld: waar hebben de Duitsers hun militaire bases in Nederland? Welke vliegtuigen worden gebruikt? Waar staat afweergeschut? Welke fabrieken worden omgebouwd tot oorlogsindustrie? Moet ik doorgaan…?’’ ‘‘I get the picture’’, antwoordde ik.’ En kort daarop: ‘Ik droeg een donkerblauw pak met daaroverheen een donkerblauwe regenjas, en ’s nachts een Duitse bivakmuts, zodat ik tijdens de verduistering nauwelijks of niet opviel. Op een nacht was ik in de duinen bij Egmond aan Zee schetsen aan het maken van een kustafweerbatterij. Het was donker maar niet aardedonker. Ikzelf lag in mijn donker tenue vrijwel onzichtbaar voor anderen tegen een duintop aan. Tot ik tot mijn schrik bemerkte dat twee Duitse soldaten mijn kant opkwamen.’ Het loopt goed af, maar uiteindelijk belandt de dan eenentwintigjarige Bamberg toch in het Oranjehotel te Scheveningen, ter dood veroordeeld wegens spionage: ‘In een donkere gang met het gezicht tegen de muur. Uit de zijgangen weerklonken holle geluiden, veroorzaakt door gerammel van blikken emmers, geratel van sleutelbossen en gestamp van met ijzer beslagen laarzen op de cementvloer. Ik hoorde het door weerkaatsing vervormde geluid van stemmen, die zowel in het Duits als het Hollands bevelen schreeuwden. Onverwachts kreeg ik een stomp in mijn rug: ‘’Maul an die Wand.’’ Bamberg beschrijft vervolgens een hellevaart langs concentratiekampen, die hij allemaal overleeft.