Groep 10: beruchte Rotterdamse Jodenjagers
De Rotterdamse politieagenten van groep 10 zijn nationaalsocialisten die alles geoorloofd achten in hun strijd tegen Joden en verzetsmensen. Ze houden zich bezig met het arresteren en verhoren van onderduikers en degenen die onderduikers helpen of onderdak verlenen. Dit gaat er niet zachtzinnig aan toe, er wordt zelfs een intern onderzoek binnen de Rotterdamse politie ingesteld naar de mishandeling van een arrestant.
Janneke Jorna
Collaboratie
Het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) is een van de belangrijkste en meest geraadpleegde archieven over de Tweede Wereldoorlog. Het CABR bevat dossiers van ruim 400.000 mensen die verdacht werden van collaboratie. Niet iedereen van hen is voor een rechter verschenen of veroordeeld.
Op Oorlogsbronnen besteden we met een artikelenreeks aandacht aan dit bijzondere archief.
Groep 10
Het meest beruchte onderdeel van de Rotterdamse politie tijdens de Tweede Wereldoorlog is groep 10. Zo'n dertig Rotterdamse politieagenten houden zich bezig met het opsporen en arresteren van onderduikers, Joden en tegenstanders van het regime. Ze pakken duizenden mensen op in Rotterdam en omgeving.
Gebeurtenis
Groep 10
Groep 10 was oorspronkelijk een Inlichtingendienst in Rotterdam die in september 1942 werd opgeheven en een apart deel van de recherche werd. Groep 10 was verantwoordelijk voor het opsporen en arresteren van Joden, communisten, verzetsdeelnemers, illegale werkers en onderduikers in Rotterdam, Dordrecht, Gouda en de Zuid-Hollandse eilanden. Politieagenten van Groep 10 waren daarom vaak doelwit van aanslagen door het gewapend verzet. De Groep zat op bureau Haagseveer en bestond uit ongeveer dertig tot vijftig Rotterdamse politieagenten die fanatieke nationaalsocialisten waren. Jacob Breugem was het hoofd van Groep 10 en Jacob Tol was een berucht lid. Op 1 maart 1944 ging de Groep verder onder de naam SD-Fahndungskommando en was het geen onderdeel meer van de Rotterdamse politie.
Meer over Groep 10Intern onderzoek
Niet iedereen bij de Rotterdamse politie is het eens met de handelswijze van groep 10. Een deel van het politiepersoneel blijft de normale protocollen volgen en trekt aan de bel bij mishandeling van arrestanten. Wanneer Abraham Dörr om een dokter vraagt, omdat hij zich zorgen maakt over bloed in zijn urine, worden sporen van mishandeling gevonden. Dagen daarvoor is Abraham opgepakt door groep 10 vanwege 'jodenbegunstiging' en mishandeld wanneer hij weigert te praten tijdens verhoren.
‘Ik leed erge pijnen. Ik ging op de buik op mijn bed liggen, daar ik niet op mijn “beurs” geslagen rug en zitvlak kon liggen.’
Verklaring Abraham Dörr 19 maart 1943.CABR-dossier Hendrik Johannes Buunk
Berisping
Er wordt een foto gemaakt van de bloeduitstortingen die de achterkant van Abrahams lichaam bedekken van zijn middel tot aan zijn knieholtes. Uiteindelijk komen de daders er vanaf met een mondelinge berisping, de zaak wordt terzijde gelegd. Maar bij de eerstvolgende misdraging zal het aan Justitie worden doorgegeven.
Formulier van opname en ontslag van Abraham Dörr.Oorlogsbronnen | Stadsarchief Rotterdam
CABR
In het CABR-dossier van een van de daders, Hendrik Johannes Buunk, zijn de foto van Abraham en de proces-verbalen van het onderzoek uit 1943 terug te vinden. Dit bewijs zorgt waarschijnlijk voor een zwaardere straf, de mishandeling wordt expliciet benoemd in de uitspraak. Hendrik krijgt vijftien jaar celstraf.
Het Vrije Volk van 21 december 1946 over het vonnis tegen Hendrik Johannes Buunk.Delpher | Het Vrije Volk
Abraham overleeft
Na zijn arrestatie en de mishandeling door groep 10 wordt Abraham op 7 april 1943 doorgestuurd naar Kamp Vught. En op 15 september 1943 wordt Abraham vrijgelaten, hij overleeft de bezetting. Dit geluk hebben een heleboel andere arrestanten van groep 10 niet. Joodse onderduikers worden meestal met spoed als strafgeval via Westerbork gedeporteerd naar de vernietigingskampen. De 'jodenbegunstigers' zoals Abraham hebben een grotere overlevingskans.
Kampadministratie van Kamp Vught.Oorlogsbronnen | Arolsen Archives
Verzet
De overlevingskansen van leden van groep 10 worden door het Rotterdamse verzet omlaag getrokken. Niet alleen binnen de Rotterdamse politie ontstaat tegenwerking en strubbeling, ook het verzet probeert af te rekenen met de mannen van groep 10. Er worden aanslagen gepleegd op leden van de groep, waarbij meerdere doden vallen.
En overlevenden staan na de bevrijding voor de Bijzondere Rechtspleging en wacht vaak een gevangenisstraf.
Het Nationale Dagblad van 6 mei 1942 over de aanslag op de chef van groep 10 Jacob Breugem. Hij overleeft deze aanslag.Oorlogsbronnen | Delpher | Het Nationale Dagblad
Mens
Jacob Breugem
Jacob Breugem (Bergschenhoek, 29 november 1906 - Amersfoort, 28 november 1944) was tijdens de oorlog hoofd van de Rotterdamse Inlichtingendienst en vanaf september 1941 van Groep 10. Het verzet pleegde op 4 mei 1942 een aanslag op Breugem die hij overleefde. Voor herstel ging hij op 17 september 1942 een paar maanden naar Duitsland. Eind november 1944 werd Breugem in Amersfoort doodgeschoten.Bron: Stichting WO2Net | Oorlogsbronnen.nl
Meer over Jacob BreugemDeel dit artikel
