Abraham van Ploeg

PLOEG van (Abraham, roepnaam Bram), geboren te Rotterdam op 4 december 1908. Hij komt uit een Joods gezin en heeft acht broers, één zus en later nog twee halfzussen. Al voor de geboorte van Bram overlijden drie broertjes op jonge leeftijd. Hij moet nog zes jaar worden wanneer zijn vader overlijdt; zijn moeder hertrouwt twee jaar later. Bram trouwt in 1929 met een rooms-katholieke vrouw. Uit dit huwelijk worden drie dochters geboren (van wie er één als baby overlijdt), allen katholiek. Hoewel Bram verplicht een Jodenster moet dragen en hij zijn werk verliest, beschermt het gemengde huwelijk hem tijdens de jodenrazzia’s in de jaren 1942-1943. In die periode worden van hem meer dan 20 Joodse familieleden vermoord in de concentratiekampen van Auschwitz, Mauthausen, Schöppenitz en Sobibor: zijn moeder, vier broers en een zus, hun partners en kinderen. Eén broer van Bram wordt niet weggevoerd, hij overlijdt in 1942 in Israelisch/Joods ziekenhuis Megon Hatsedek. Brams vrouw en twee dochters kunnen in Rotterdam blijven en maken daar ook de bevrijding mee. Wanneer eerder, op 10 en 11 november 1944 de grote razzia in Rotterdam plaatsvindt, is Bram de laatstlevende van het ouderlijk gezin. Of hij zich dat realiseert is niet bekend, hij weet in ieder geval wel zeker dat zijn familieleden al anderhalf jaar of langer geleden door de Duitsers zijn weggevoerd. Bij de razzia van 10 november 1944 biedt het huwelijk geen enkele bescherming. Bram wordt in de Afrikaanderwijk, op het adres Jacominastraat 24, opgepakt. Hij is dan 35 jaar en expeditieknecht bij een lijstenfabriek. Hij moet, mogelijk via het Feijenoord Stadion, naar de Stieltjeskade om ingeladen te worden in een smerige rijnaak. Via Vreeswijk gaan twaalf aken naar Amsterdam, waar de mannen overnachten in loodsen. In de avond van 12 november 1944 worden de mannen weer ingescheept voor hun tocht, via het IJsselmeer, naar Kampen, waar zij de volgende middag aankomen. Bram draagt de verplichte ster nog op zijn jas. Enkele lotgenoten zeggen dat hij die moet afdoen en ze willen hem daarbij helpen, maar Bram wil dat niet. Volgens één van zijn lotgenoten, Johan Riebeek, staat Bram, met een koffertje in de hand, geheel afwezig voor zich uit te staren. In de namiddag worden de Rijnaken ontscheept. Over wat dan met Bram gebeurt bestaan (op onderdelen) verschillende lezingen. Het lijkt aannemelijk dat al snel na de ontscheping de, zwaar beschonken en later als psychopaat gekenmerkte, Duitse Oberleutnant Ernst Baatz, die in Kampen de leiding heeft, Bram ziet met de ster op zijn jas. Baatz reageert furieus, hij sleurt de 35-jarige Bram naar de waterkant, trekt zijn revolver, schiet Bram door het hoofd en trapt hem vervolgens in de IJssel, en gooit hem zijn koffertje na. Het stoffelijk overschot van Bram is nooit gevonden. In Rotterdam wordt zijn overlijdensakte, op verzoek van de Minister van Justitie, eerst op 27 april 1956 opgemaakt. In 1949 wordt Baatz veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf, met aftrek van voorarrest. In maart 1956 heeft hij tweederde van zijn straf uitgezeten en mag hij de gevangenis in Breda verlaten.

Bron: Stadsarchief Rotterdam