Ga direct naar: Hoofdnavigatie
Ga direct naar: Inhoud

Frieda Mendel

Coesfeld, 7 juli 1895 - Auschwitz, 26 maart 1944

Frieda was een bewoner van de Rijks Krankzinnigen Gesticht “De Grote Beek” in Eindhoven.

Op 13 maart 1944, zo tegen het avondeten, krijgt geneesheer-directeur Mooij van het Rijks Krankzinnigen Gesticht twee leden van de Duitse Sicherheitsdienst op bezoek. Ze komen vier joodse patiënten ophalen. Het gaat om patiënten die voor rekening van de gemeente Amsterdam verpleegd worden. In aanwezigheid van zijn stafleden, de doktoren Ruiter, Tiggelaar, De Regt en Flohil, wordt Mooij gesommeerd de vier joden over te dragen. Dokter Mooij antwoordt: “Ik heb geen joden, alleen maar patiënten”.

Dokter Mooij weigert iedere medewerking en beroept zich op zijn ambtseed en gewetensbezwaren. Ook zijn stafleden scharen zich achter hem. Mooij wordt daarop gearresteerd en later afgevoerd naar het politiebureau. De achtergebleven geneesheren volharden eveneens in hun weigering.

De volgende ochtend, rond de klok van elf, komt de Sicherheitsdienst met groot vertoon van macht terug.
Het administratiegebouw wordt afgegrendeld en bezet door leden van de Sicherheitsdienst, aangevuld met leden van de burgerwacht.
Opnieuw worden de achtergebleven geneesheren gesommeerd de namen vrij te geven en de joodse patiënten over te dragen. Het gaat nu niet meer om de vier joodse patiënten die voor rekening van de gemeente Amsterdam verpleegd worden, maar om àlle joodse patiënten.
Ruiter, Tiggelaar, De Regt en Flohil volharden in hun weigering om gegevens te verstrekken.
Daarop bezetten leden van de Sicherheitsdienst het administratiekantoor en dwingen, met getrokken pistool, het aanwezige personeel de met ‘J’ gemerkte registratiekaarten te overhandigen. Wederom wordt er geweigerd.
De Sicherheitsdienst doorzoekt nu zelf de kaartenbakken en haalt er de met ‘J’ gemerkte kaarten uit. Daarop begeeft men zich naar de paviljoens en dwingt de personeelsleden door hen het pistool op de borst te zetten, de betreffende patiënten aan te wijzen. Vierentwintig joodse patiënten worden op die manier bijeen gedreven en naar het hoofdgebouw gebracht, waar ze gedwongen worden in een gereedstaande overvalwagen te stappen.

Frieda was één van hen.

Frieda Mendel wordt op 6 juli 1895 geboren in Coesfeld Duitsland. Ze wordt op 4 mei 1937 met een machtiging opgenomen op last van de arrondissementsrechtbank in Haarlem. Ze komt van het Provinciaal Ziekenhuis in Santpoort en de opname is aangevraagd door haar zwager, de heer J.B.H.A. Barends. Verder leert het machtigingsformulier dat Frida Mendel in 1921 trouwde met Rafaël Zwartverver in Dortmund. Ten tijde van de opname is ze gescheiden. Als beroep staat modiste ingevuld. Verder heeft het dossier een ziektegeschiedenis die opgemaakt is uit de aantekeningen van het gesticht Santpoort.

‘Patient is getrouwd geweest maar haar man heeft haar na +/- acht jaar verlaten, omdat ze zo lastig was. Zelf zegt mevrouw dat ze is gescheiden omdat ze geen kinderen kon krijgen. Na haar scheiding gaat ze in Den Haag wonen. Ze heeft voortdurend ruzie met de buren, verhuisde voortdurend, hing uit de ramen en schold op chauffeurs. Ze meende dat die aan haar lichaam ‘trokken’ en haar een ‘verzakking’ bezorgden. Patiënt zei ook te vloeien. Onderzoek van verschillende artsen leverde evenwel niets afwijkends op. In Santpoort werd ze behandeld met een malariakuur. Deze behandeling had niet het gewenste effect. Mevrouw bleef achterdochtig.

Uiteindelijk wordt ze gediagnosticeerd als dementia paralytica.’

Maar haar geestesgesteldheid wordt ook beschreven als paranoïde schizofrenie. Tijdens de opname wordt vermeld dat mevrouw vriendelijk en voorkomend is. Ze werkt heel behoorlijk in de weverij. Zo nu en dan wordt ze voor een dagje opgehaald door haar zuster en zwager in Haarlem.

Een zijdelingse aantekening in het dossier is opmerkelijk. ‘Patient staat geboekt als R.K. lidmaat en als N.I. Is echter Israëliet.’ De aantekening is op een later tijdstip aangekruist en ‘Israëliet’ is onderstreept.

De laatste aantekeningen in het dossier verhalen dat Frieda Mendel zich steeds meer in zichzelf keert. Ze wordt als apathisch omschreven en werkt gedwee aan wat haar wordt opgedragen. ‘s Nachts lijkt ze te hallucineren, maar desgevraagd ontkent ze dat. ‘De stemmen die ik hoor zijn van mezelf’.

Geen overlijdensakte gevonden

Bron: Herinner U de namen, Stichting 18 September.

Andere foto’s

Het leven tijdens de oorlog van Frieda Mendel

1944
TOT 23 maart 1944

Gevangen in Kamp Westerbork

23 maart 1944

Getransporteerd naar Auschwitz

Bronnen

Dit zijn de bronnen die bij Oorlogsbronnen bekend zijn over deze persoon.

  • Westerbork Digitaal

    Personen Herinneringscentrum Kamp Westerbork is een database met informatie over slachtoffers die gevangen zaten in Kamp Westerbork. Deze informatie is afkomstig uit verschillende bronnen, van het Nederlandse Rode Kruis en transportlijsten tot aan akten van de burgerlijke stand.

    Bekijk de bron
    Aanbieder
    Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Digitaal Monument Herinner U de namen

    Het Digitaal Monument "Herinner U de Namen" is een project van de Stichting 18 September, ter ere van de oorlogsslachtoffers uit Eindhoven en omgeving die omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit monument heeft als doel de namen en verhalen van deze slachtoffers te bewaren en te eren door hun gegevens digitaal vast te leggen. Op de website zijn uitgebreide profielen te vinden die persoonlijke informatie en, indien beschikbaar, korte biografieën van de slachtoffers bevatten. De gemeenschap wordt aangemoedigd bij te dragen met verhalen, foto's en aanvullende informatie om het digitale archief te verrijken en de herinnering levend te houden voor toekomstige generaties.

    Bekijk de bron
    Aanbieder
    Stichting 18 September
  • Nationale Database Vervolgingsslachtoffers

    Het Joods Monument is een online monument voor de meer dan 104.000 personen die in Nederland als Joden werden vervolgd en de Holocaust niet overleefden. Het monument is gebaseerd op verschillende bronnen en is rijk aan informatie. Je vindt er persoonsdata, maar ook familierelaties en beroepen.

    Bekijk de bron
    Aanbieder
    Joods Monument
  • placeholder

    Geregistreerde oorlogsslachtoffers

    180.000 Nederlanders zijn door de Oorlogsgravenstichting geregistreerd als oorlogsslachtoffer. Op Oorlogsbronnen vind je persoonsdata over deze mannen, vrouwen en kinderen die tijdens de Tweede Wereldoorlog of de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog zijn omgekomen. Het gaat zowel om militairen als burgers.

    Bekijk de bron
    Aanbieder
    Oorlogsgravenstichting
  • placeholder

    Stolpersteine App

    De Stolpersteine App, ontwikkeld door Kyllian Warmerdam als onderdeel van zijn afstudeerproject aan Fontys ICT, is een digitale tool van de Stichting 18 September die de herinnering aan slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog levend houdt door locaties van Stolpersteine, kleine gedenktekens in trottoirs, te documenteren. Dankzij de recente koppeling met het Netwerk Oorlogsbronnen biedt de app nu gebruikers toegang tot een rijker scala aan historische gegevens en documenten, waardoor diepere inzichten in de levens van de slachtoffers worden verkregen. De app bevordert educatie en bewustwording door een completer historisch beeld te geven en maakt het eenvoudiger voor onderzoekers en geïnteresseerden om gedetailleerde informatie te vinden. De gemeenschap wordt aangemoedigd om bij te dragen aan de database door aanvullende informatie en bronnen te delen.

    Bekijk de bron
    Aanbieder
    Stichting 18 September
  • Personen en gebeurtenissen

    Stichting WO2Net verzamelt data op basis van aanvullingen van bezoekers van Oorlogsbronnen.nl, onderzoekers en eigen onderzoek.

    Aanbieder
    Stichting WO2Net | Oorlogsbronnen.nl

Afbeelding van Frieda Mendel

Ontbreekt een portretfoto, of kan je ons helpen met een betere afbeelding van Frieda Mendel, dan kan je deze hier toevoegen. Ook is het mogelijk om de bestaande portretfoto beter bij te snijden.

Heeft u bezwaar tegen de vermelding van deze persoon?

Laat het ons weten door een e-mail te sturen naar info@oorlogsbronnen.nl

Ontvang onze nieuwsbrief
De Oorlogsbronnen.nl nieuwsbrief bevat een overzicht van de meest interessante en relevante onderwerpen, artikelen en bronnen van dit moment.
WO2NETMinisterie van volksgezondheid, welzijn en sport
Contact

Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam

info@oorlogsbronnen.nlPers en media
Deze website is bekroond met:Deze website is bekroond met 3 DIA awardsDeze website is bekroond met 4 Lovie awards