Petronella de Boer

Tegen de herfst van 1943 hadden de joden die nog in Amsterdam woonden, maar weinig kans op overleven. Daarom haalde Iet van Dijk, een lid van de Amsterdamse Studentengroep* (ASG), Rachel Schrijver, geboren op 6 september 1942, bij haar ouders op en nam haar mee naar haar contactpersoon, mevrouw Gerritsma-Bruins. Deze bracht de baby op 11 november 1943 per trein naar Bolsward, waar J. Zantman Rachel plaatste bij Petronella van der Werf-de Boer, (later Bootsma-de Boer) in Burgwerd (Friesland). Petronella van der Werf-de Boer, een 37 jarige weduwe, woonde op de boerderij Djiplan met haar vier kleine kinderen en Johannes van der Werf*, de toen nog ongetrouwde broer van haar overleden echtgenoot. De boerderij lag een eindje van de weg af, zodat men onverwachte bezoekers zag aankomen en bijtijds maatregelen kon treffen om clandestiene personen te verbergen. - Baby Rachel kreeg een vals evacuatiebewijs waarop stond dat zij uit Rotterdam kwam, op naam van Martina (Matti) Haagens. Al spoedig kreeg Rachel gezelschap van de 17-jarige Lenie Kokernoot, eveneens uit Amsterdam. Iets later kwamen de broer van mevrouw Gerritsma-Bruins en de heer Koopmans, die ook door de Duitse autoriteiten werden gezocht, bij de joodse meisjes op het onderduikadres bij mevrouw Bootsma-de Boer. Deze vier vluchtelingen zijn tot het eind van de oorlog op de boerderij gebleven. Bovendien doken er tijdelijk ook nog een aantal andere joden onder op Djiplan, evenals een aantal evacués uit Limburg. Tegen het eind van de oorlog werd het erf van de boerderij 's nachts gebruikt als droppingplaats voor wapens. - Samen met Bruins en Koopmans runde Johannes van der Werf de boerderij met een veestapel van ongeveer 40 koeien. Tijdens de hongerwinter van 1944-'45 deden zij hun best om meer melk te produceren dan zij moesten afstaan aan de Duitse autoriteiten, zodat zij ook mensen die uit het westen kwamen op zoek naar levensmiddelen, konden helpen. Lenie hielp in de huishouding en bij de verzorging van de kinderen. Petronella behandelde Rachel en Lenie als haar eigen kinderen en omringde hen met liefde, zorg en steun. Ondanks de vele gevaarlijke momenten en persoonlijke risico's die zij liepen, hing er altijd een prettige sfeer in Djiplan. - Petronella en haar zwager hebben nooit een financiële vergoeding ontvangen voor het verbergen en verzorgen van onderduikers. Zij waren gemotiveerd door naastenliefde en een grote afkeer van het naziregime. - Na de oorlog hebben Petronella en Johannes een opsporingsbericht in de kranten gezet voor de ouders van Matti – zij kenden haar echte naam, Rachel, niet. Toen zij er na verloop van tijd achterkwamen dat haar ouders de oorlog niet hadden overleefd, hebben zij het kind uitgenodigd om bij Petronella te blijven, die samen met haar zwager het voogdijschap over haar kreeg toegewezen. Rachel is op Djiplan opgegroeid bij Petronella, die later is getrouwd met de heer Bootsma. -Op 28 mei 1978 werd Petronella A. Bootsma-de Boer door Yad Vashem erkend als Rechtvaardige onder de Volkeren.

Bron: Een Laatste Saluut