Jantje Tiddens

In 1942 waren de heer en mevrouw Markus met hun drie volwassen zonen gedwongen om uit Amsterdam weg te vluchten. Een priester in Boskoop gaf hun het adres van een boer in Friesland, die hen twee weken in huis nam voordat hij ze op een permanent onderduikadres onderbracht. Een van de zonen, Jitschak, kwam terecht bij Tjibbe en Jantje de Jong en hun twee volwassen kinderen, Leeuwkje en Pieter. In januari 1942 voegde Jitschaks moeder zich bij hem. Moeder en zoon bewoonden de zolder van huize De Jong tot 16 april 1945. Omdat zij niet voorzien waren van een vals persoonsbewijs moesten zij die hele tijd binnen blijven. - Tjibbe was een politieman wiens taak het onder andere was om jonge Nederlandse mannen tussen de 18 en 24 jaar voor dwangarbeid naar Duitsland te sturen. In plaats van hen thuis op te halen waarschuwde hij ze echter en raadde ze aan om te gaan onderduiken. Hij meldde altijd op het bureau dat hij niemand had kunnen vinden. - In zijn hoedanigheid van politieagent was Tjibbe een van de weinigen die thuis een telefoonverbinding hadden tijdens de bezetting. Als hij dienst had en iets vernam over huiszoekingen of andere gevaren, dan belde hij naar huis en liet de telefoon drie keer overgaan, zodat de joden gewaarschuwd waren en zich in veiligheid konden brengen in hun schuilplaats. De Duitsers hebben verscheidene malen zijn huis doorzocht, maar nooit iets ontdekt. - Het gevaar was juist daarom groot, en Tjibbe was zich bewust van de risico's voor zichzelf en zijn gezin – hij had gehoord van een geval waarbij de redders van joden ter plekke waren gefusilleerd. - Op een keer weigerde Tjibbe een verordening aan de bevolking op te hangen en omdat hij wraak vreesde bracht hij Jitschak en zijn moeder naar een andere schuilplaats op acht kilometer afstand. Hij gaf ze een bijl en zei dat ze moesten doen alsof ze bomen aan het kappen waren als iemand ze iets vroeg. Toen het gevaar geweken was, haalde hij moeder en zoon weer op. - Bij andere perioden van gevaar vluchtte Jischak vaak naar het schuiladres van zijn vader of dat van een van zijn broers, die in hetzelfde dorp onderdoken, en dan ging zijn moeder naar Gerritiene van Halsema*. Pieter de Jong, die van de leeftijd was om opgeroepen te worden voor dwangarbeid, is ook gaan onderduiken. - Tegen het eind van de oorlog was de verhouding tussen Tjibbe en de Duitsers dusdanig verslechterd dat hij bang was dat ze onverwacht een inval bij hem zouden doen. Hij maakte zich zorgen omdat hij dacht dat de Duitsers warme maar lege bedden van de verscholen vluchtelingen zouden aantreffen. Zodoende gingen Jitschak en Pieter en Jitschaks moeder en Leeuwkje in één bed slapen. - De De Jongs hebben steeds hun eten gedeeld met hun gasten. Mevrouw Markus bezat enkele diamanten die ze heeft verkocht zodat ze de De Jongs 20 gulden per week kon betalen voor hun onderhoud. In de wetenschap dat dat nauwelijks genoeg was om de kosten te dekken, bood ze aan meer te betalen, maar dat weigerde Jantje aan te nemen

Bron: Een Laatste Saluut