Johannes Enno van der Kaaden

Ook bekend als: Johannes

Johannes wordt op 14 november 1899 geboren in Almkerk. Als arts is hij werkzaam in Nederlands-Indië, waar hij als officier van gezondheid is ingelijfd bij de Militaire Geneeskundige Dienst (MGD) van het KNIL. Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging is de verovering van de Nederlandse kolonie voor de Japanners een van de belangrijkste doelen geworden om Oost-Azië te kunnen overheersen. Tegen deze achtergrond wordt ook Johannes onder de wapenen geroepen voor de medische verzorging van de troepen. Na een veldtocht van drie maanden hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten in de archipel veroverd. Het KNIL, slecht voorbereid en uitgerust en ernstig gehinderd door besluiteloosheid aan de top, biedt sporadisch nog heftige tegenstand, maar is niet opgewassen tegen de superieure Japanse vuurkracht. Op 8 maart 1942 capituleert het KNIL in Bandoeng. Rond deze tijd wordt ook Johannes krijgsgevangen genomen en samen met duizenden andere Nederlandse militairen afgevoerd naar de Javaanse kampen. Later volgt transport naar Sumatra, waar hij als dwangarbeider wordt ingezet bij de aanleg van de Pakanbaroe-spoorlijn die de oost- en westkust van het eiland met elkaar moet verbinden. De omstandigheden zijn er vergelijkbaar met die aan de langere Birma-spoorlijn. Werken aan het spoor betekent voor de gevangenen zeer lange dagen van extreem zware arbeid, terwijl ze blootstaan aan stelselmatige mishandeling, ongelukken en tropische ziekten. Ondertussen lijden ze ernstig gebrek aan adequate voeding, schoon water, medicijnen, kleding en onderdak. Duizenden krijgsgevangenen komen door deze ontberingen om het leven, of keren terug met permanent lichamelijk en geestelijk trauma. Ook voor Johannes, die gezien zijn medische achtergrond zal zijn belast met de verzorging van zieke of gewonde krijgsgevangenen, worden de ontberingen uiteindelijk te veel. Op 5 juni 1945 bezwijkt hij zelf aan de gevolgen van uitputting, ondervoeding en ziekte in kamp 2 te Pakanbaroe. Johannes is 45 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op het Nederlands ereveld Menteng Pulo in Jakarta.

Bron: Brabantse Gesneuvelden