Margot Rosenthal

Margot Rosenthal werd op 23 augustus 1925 geboren in de Duitse stad Eisleben. Daar woonde ze met haar vader Erich Rosenthal (1886-1944) en moeder Flora (Flori) Rosenthal – Barnett (1903-1944) aan de Lutherstraße 14. Haar ouders hadden op het adres de herenkledingwinkel van haar grootmoeder Bertha Rosenthal-Wollstein (1855-1915) overgenomen en woonden daar boven. In 1938 werd de winkel en het huis tijdens de Novemberpogrom vernield. Ook de synagoge een paar huizen verder, op de Lutherstraße 25, werd in brand gestoken en vernield door leden van de SA en SS. In januari 1939 vluchtte het gezin naar Nederland en komen ze in Amsterdam te wonen. Vanaf 22 november 1939 stond het gezin Rosenthal ingeschreven op de Roompotstraat 2-I in Amsterdam-Zuid. Margot werd deel van een zionistische jeugdbeweging die een jeugdalijah-huis had in het Paviljoen Loosdrechtsche Rade in Loosdrecht. Midden augustus 1942 werd de jeugdbeweging gewaarschuwd dat het Paviljoen zou worden leeggehaald en doken de leden via contacten met de Westerweelgroep onder. Ook Margot zat sindsdien ondergedoken, bij onder meer bij Frans Gerritsen en Henny de Haan in Haarlem. Ze ontving valse papieren via het verzet en kreeg Maria Rietman als schuilnaam. Haar ouders werden op 10 maart 1943 uit Amsterdam naar kamp Vught gebracht. Een dag later, op 11 maart 1943, kwamen ze in kamp Westerbork terecht. Van daaruit werden ze op 21 april 1943 op transport gesteld naar Theresienstadt. Zes maanden later, op 9 oktober 1944, moesten zij op transport naar Auschwitz. Daar werden Erich en Flora Rosenthal direct na aankomst op 11 oktober 1944 in de gaskamer vermoord. Onderduik en gevangenschap Margot zou op 25 adressen ondergedoken hebben gezeten totdat ze in juni 1944 werd gearresteerd. Via het hoofdkantoor van de Sicherhietsdienst in de Euterpestraat in Amsterdam en het Huis van Bewaring op de Weteringschans, kwam ze uiteindelijk op 27 juni 1944 in kamp Westerbork aan. Margot verbleef daar net als de onderduikers uit het Achterhuis in strafbarak 67. In het kamp moest ze dwangarbeid verrichtten in de batterijensloop. In Westerbork ontmoette ze de familie Frank en raakte ze goed bevriend met Anne. Op 3 september 1944 werd Margot Rosenthal, net als de familie Frank, op transport gesteld naar concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz. Na aankomst bleef ze een tijd bij Anne, Margot en Edith Frank in Auschwitz-Birkenau. Ook in Auschwitz-Birkenau moest Margot dwangarbeid verrichtten door aardappels van een trein te halen en deze vervolgens met wagens naar het kamp te trekken (in plaats van paarden). Na vier maanden in Auschwitz-Birkenau werd Margot in januari 1945 geselecteerd voor kamp Bergen Belsen. In Bergen-Belsen zat Margot Rosenthal niet in dezelfde barak als de zusjes Frank, maar zou ze wel hebben ontmoet. Ze zou hebben geweten dat hun moeder Edith de selectie op 30 oktober 1944 had overleefd en zou dit nog aan Anne en Margot hebben verteld. Kort nadat Margot Frank was overleden, zou ze Anne nog een keer hebben ontmoet. Na de oorlog lag Nanette Blitz (1929) naast Margot Rosenthal in het ziekenhuis en beschreef ze kort in een brief aan Otto Frank de ontmoeting tussen Margot Rosenthal en Anne en Margot Frank in Bergen-Belsen: 'Misschien kunt U zich Margot Drach-Rosenthal herinneren uit Westerbork, die nogal veel met Anne omging? Zij ligt hier naast me en vertelde mij het volgende: Zij ging tezamen met uw vrouw en kinderen naar Birkenau waar ze samenbleven tot November. Toen gingen Margot en Anne naar Bergen-Belsen, waar zij 3 Nov. arriveerden. Daar ontmoette ik hen (een meisje die ook hier ligt lag boven hen). Ik was niet in hun barak maar bezocht hen vaak. Ondertussen arriveerde Margot (genaamd Monika) Rosenthal in Januari in Bergen Belsen en vertelde hun dat zij uw vrouw in Birkenau had gesproken wat hun erg opfleurde, omdat zij weinig hoop bij de selectie hadden gehad.’ Margot Rosenthal wist destijds niet dat Edith op 6 januari 1945 was overleden. Bevrijding Op 15 april 1945 werd Margot bevrijd uit Bergen-Belsen. Ze woog toen nog slechts 25 kg en zou met een Rode Kruis-helikopter uit het kamp zijn gehaald. In juni 1945 kwam ze in Nederland aan en lag ze twee weken op de 'dodenafdeling' van het Noodziekenhuis Emma in Eindhoven. Later werd ze overgeplaatst naar het Provinciaals Ziekenhuis in Santpoort, waar ze onder meer naast Nanette Blitz lag. In de herfst van 1947 trouwde Margot met Gideon (Thomas) Drach (1916-1990) die ze tijdens de oorlog had leren kennen als lid van de Westerweelgroep. Snel daarna besloot het echtpaar op 13 november 1947 een aanvraag in te dienen voor emigratie naar Palestina. Net als haar man besloot Margot toen een andere naam aan te nemen en heette sindsdien Margalit. Op 24 januari 1957 schreef ze een brief aan Otto Frank om te informeren hoe het met hem ging en of ze elkaar konden ontmoeten. Ze overleed op 25 april 2017 in Haifa, Israël, op 91 jarige leeftijd. Adressen: Duitsland, Eisleben: Lutherstraße 14; Nederland, Amsterdam: Roompotstraat 2-I; Loosdrecht: C 8 Rood; Amsterdam: Brossenburgplein 17-I; Israël, Haifa.

Bron: https://research.annefrank.org/nl/personen/539e3cd3-7e91-4b21-99a5-79eadca3bffe/