Adriaan van Esch

ESCH van (Adriaan, roepnaam Arjan), geboren in Ede op 19 januari 1917. Op de dag van de razzia haalt Arjan van Esch zijn vriend Wim Passchier op. Ze geloven niet erg in de razzia maar worden wel opgepakt; Arjan is dan 27 jaar. Via het nog in aanbouw zijnde belastingkantoor in de Puntegaalstraat moeten zij naar het Feijenoord stadion. Onder begeleiding van oude Duitsers worden zij per trein naar het Ruhrgebied getransporteerd. Ze krijgen allemaal een heel brood en met vijf man één worst mee. Dat ze daar vervolgens vijf dagen mee moeten doen, wordt er niet bij gezegd. Hun wagon wordt na een reis van vijf dagen afgekoppeld in Blankenheim-Wald. De wagon zou 'leeg' zijn. Arjan komt in een soort houtfabriek terecht waar weinig te doen is, dus gaat hij buiten de fabriek rondkijken. Door zijn werk bij rijke Duitse joden spreekt hij goed Duits, de mensen denken daarom dat hij geëvacueerd is. Hij kan vrij rondlopen en gaat zijn eigen gang. Overdag bedelt hij om eten voor hem en zijn vriend, soms drijft hij een beetje handel, of steelt hij wat. 's Avonds slaapt hij in het Lager, waar hij luizen oploopt. In Keulen moet hij nog een keer een bomkrater met puin vullen en moet hij rails sjouwen. Bij zijn plaatsingen in Düsseldorf en Aken is er weinig werk te verrichten. In Thüringen is hij samen met zij vriend Wim Passchier bevrijd door de Amerikanen en met vrachtwagens weggehaald. Omdat Nederland nog niet bevrijd is, gaan ze via Straatsburg en Mainz-Mannheim naar een repatriëringskamp in Frankrijk. Daar werkt Arjan op een kantoor waar hij mensen moest administreren. Ze blijven 14 dagen langer in Frankrijk dan nodig is. Hij komt helemaal rond en doorvoed thuis. Net als zijn vriend Wim Passchier schaamt Arjan zich ervoor dat hij was meegegaan met de Duitsers, want veel vrienden waren ondergedoken. Terwijl hun vrienden de hongerwinter moeten zien door te komen, heeft Arjan het relatief goed. Achterafgezien is hij toch blij dat hij de razzia heeft meegemaakt. ‘Nicht ärgern, nur wundern’1 is een spreuk die Arjan altijd zal bijblijven. Na de oorlog trouwt Arjan en wordt hij vader. Hij overlijdt in Rotterdam op 30 augustus 2014, 97 jaar oud.

Bron: Stadsarchief Rotterdam