N.A. Mourer

Nico Mourer werd geboren in 1900 in Bergen op Zoom en volgde een HBS-opleiding, waarna hij aan de KMA in Breda begon, maar deze niet afrondde. In 1937 vertrok hij als vrijwilliger naar Spanje om te vechten in de Spaanse Burgeroorlog, waarschijnlijk als lid of sympathisant van de Communistische Partij Nederland (CPN). Hij diende bij de artillerie van het Thälmann-bataljon en werd dankzij zijn militaire achtergrond snel officier en politiek commissaris. Mourer bleef tot het einde van de oorlog in Spanje en keerde in 1939 terug naar Nederland, waar zijn Nederlanderschap was ingetrokken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde Mourer een belangrijke rol in het communistische verzet in Groningen. Hij werd in 1941 meerdere keren gearresteerd en zwaar mishandeld. Later dat jaar werd hij gedeporteerd naar concentratiekamp Sachsenhausen, waar hij tot het einde van de oorlog gevangen bleef en deel uitmaakte van de illegale kampleiding. Bij de ontruiming van het kamp bleef hij achter om zieken te verzorgen. Na de oorlog keerde hij terug met een gebroken gezondheid. Mourer werd directeur van de noordelijke editie van de communistische krant De Waarheid en was actief binnen de Vereniging van Ex-politieke Gevangenen (Expogé), waarvan hij hoofdredacteur was van het blad Aantreden. In 1949 werden hij en andere communisten uit de vereniging gezet op aandringen van de regering-Drees. Zijn Nederlanderschap kreeg hij pas in 1963 terug, kort voor zijn overlijden in 1965. Internationaal genoot hij aanzien en ontving hij diverse onderscheidingen. Mourer beschreef later de moeilijke terugtocht van zijn batterij in Spanje, waarbij zij omsingeld werden en onder zwaar vuur over een smalle bergweg moesten vluchten. Deze episode illustreert de moed en het lijden van de Internationale Brigade tijdens de Spaanse Burgeroorlog.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)