Franciscus Cornelius de Laat

Ook bekend als: Frans

Frans wordt geboren op 16 mei 1920 in Tilburg en volgt ten tijde van de Duitse bezetting volgt de opleiding tot politieagent. Dit plaatst hem en andere Nederlandse agenten voor het dilemma in hoeverre mee te gaan met de bezetter. Als enige gewapende en geüniformeerde macht waarvan de Duitsers het bestaan moesten accepteren, wordt de politie doelwit van indoctrinatie en gestimuleerd tot actieve collaboratie met de SS en Duitse politie. Dit vindt in het bijzonder plaats op de Politie Officieren School in Apeldoorn en het Politie Opleidingsbataljon te Schalkhaar. Nederlandse politieagenten zijn, evenals de marechaussees, echter lang niet altijd actieve collaborateurs, maar zijn in dienst gegaan omdat ze bijvoorbeeld hun vaders beroep willen uitoefenen, of omdat ze in het dienstverband een manier zien om te ontkomen aan de Arbeitseinsatz, de verplichte tewerkstelling in Duitsland. Als gevolg daarvan hebben de Duitsers regelmatig te maken met ongehoorzaamheid en gebrek aan discipline bij de Nederlandse agenten. Met het verstrijken van de oorlogsjaren neemt het aantal incidenten van werkweigering en sabotage (met name door het achterover drukken van wapens) snel toe. Vanaf zomer 1943 duiken de eerste agenten onder. Frans is na zijn opleiding in Schalkhaar ingedeeld bij de Politie Compagnie Eindhoven die in de Willem II-kazerne in Tilburg is gelegerd. De compagnie is berucht onder de Duitsers om de grote weerzin die er leeft om met de bezetter samen te werken. In augustus 1944 wordt de Compagnie disciplinair gestraft met overplaatsing naar Amsterdam. Een dertigtal agenten moet achterblijven en wordt aan de Grüne Polizei overgedragen die hen vastzet in kamp Amersfoort. Vandaaruit worden ze naar de Duitse concentratiekampen gestuurd. De Compagnieagenten die naar Amsterdam gaan, worden een maand later ook door de Grüne Polizei aangehouden en ontwapend vanwege grootschalige desertie en ontvreemding van wapens. Ze worden voor de keus gesteld over te gaan naar de Duitse politie of de Landstorm, of in het kader van de Arbeitseinsatz te worden gedeporteerd. De meeste agenten weigeren over te gaan naar Duitse dienst en worden naar de kampen gedeporteerd. Het is niet bekend op welk moment Frans op transport wordt gesteld, maar ook hij wordt wegens weigering gehoor te geven aan Duitse bevelen afgevoerd en komt via Amersfoort in oktober 1944 in Neuengamme terecht. Vandaaruit wordt Frans doorgestuurd naar het buitenkamp Meppen-Versen bij de Nederlandse grens, waar hij onder erbarmelijke omstandigheden aan het werk wordt gezet in de steenfabrieken, kleigaten en turfvelden. Door mishandeling, slechte voeding en het ontbreken van medische zorg komen ruim 250 gevangenen van ziekte en uitputting om het leven. Waarschijnlijk wordt Frans begin april 1945 op dodenmars gezet naar het buitenkamp in Sandbostel, waar hij levend, maar ernstig verzwakt aankomt. De gevangenen worden er aan hun lot overgelaten in een met prikkeldraad omzoomd gedeelte van het kamp. Medio april 1945 breekt een opstand uit onder de Sovjetgevangenen die aanvankelijk met extreem geweld wordt neergeslagen, met honderden doden tot gevolg. Mogelijk door deze geweldplegingen, of als gevolg van de geleden ontberingen, komt Frans op 14 april 1945 om het leven in Sandbostel. Hij is 24 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op het Nationaal Ereveld in Loenen.

Bron: Brabantse Gesneuvelden