Maarten van Gilse

Ook bekend als: Bakker

Maarten van Gilse (1916-1943) was een Nederlandse journalist en verzetsstrijder, zoon van de musicus Jan van Gilse. Opgegroeid in Duitsland tijdens de opkomst van het fascisme, vertrok hij met zijn gezin na Hitlers machtsovername. Maarten werkte als hulpregisseur bij een jeugdtheater en raakte betrokken bij een linkse kunstenaarskring in Amsterdam. In 1937 reisde hij met fotograaf Carel Blazer naar Spanje, waar hij belangrijke journalistieke reportages maakte over de Spaanse Burgeroorlog, een antifascistische strijd die zijn overtuigingen versterkte. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging Maarten in mei 1940 de illegaliteit in. Samen met zijn vader en Gerrit van der Veen richtte hij het verzetsblad De Vrije Kunstenaar op, bedoeld voor kunstenaars die weigerden lid te worden van de Kultuurkamer. Van Gilse werkte bij de Persoonsbewijzen Centrale, waar hij hielp met het vervaardigen van tienduizenden valse persoonsbewijzen en bonkaarten, een cruciale taak binnen het verzet. Ook was hij betrokken bij de sabotagegroep CS6 en de voorbereiding van de aanslag op het Amsterdamse Bevolkingsregister in 1943. Maarten was verliefd op mede-verzetsstrijdster Marianne van Raamsdonk; samen zaten ze ondergedoken in het atelier van beeldhouwer Piet Damsté. Na een inval van de Duitse Sicherheitspolizei in juli 1943 werd Maarten opgepakt, ondanks een poging tot ontsnapping waarbij hij in zijn voet werd geschoten. Twee maanden later werd hij geëxecuteerd in de duinen bij Bloemendaal. Zijn broer Janrik, eveneens verzetsstrijder, werd in 1944 op dezelfde wijze gedood. Maarten van Gilse wordt herinnerd als een moedige en toegewijde strijder tegen fascisme, wiens leven en werk diep verbonden waren met de strijd voor vrijheid.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)