Hielkje de Boer

Bartus en Hielkje Friso woonden met hun twee dochtertjes in het dorp Wijnjeterp (Friesland). Bartus had een lapje land naast zijn huis, waar hij schapen op hield, en hij werkte ook als melkinspecteur bij de plaatselijke zuivelfabriek. Het echtpaar werkte hard en slaagde erin een redelijk bedrag te sparen. Vanwege zijn werk kende Bartus bijna alle boeren in de omgeving, wat goed van pas kwam in 1942 toen hij op eigen initiatief joden begon te helpen. Het huis van Bartus en Hielkje werd een onderduikadres voor tientallen joodse kinderen, die er een aantal dagen verbleven tot ze naar een permanent adres konden in de naburige dorpen. Vele andere joden en niet-joodse verzetsstrijders, onder wie Lou Mazirel uit Amsterdam, zijn een tijdlang bij de Friso's ondergedoken. Twee joodse kinderen van acht en tien jaar zijn bijna de gehele oorlog bij hen gebleven. - Bartus was een rustige, introverte man met stalen zenuwen. Hij ontfermde zich over de vluchtelingen zonder ervoor beloond te worden en zorgde ervoor dat ze een veilig onderkomen kregen. Zijn vrouw Hielkje was veel emotioneler en haar gezondheid heeft erg geleden onder de spanningen. - Een van degenen die geruime tijd bij de Friso's ondergedoken was David Neter, die getuigde dat hij op hun initiatief bij hen was ingetrokken nadat hij eerst bij de moeder van Bartus in huis was geweest. In het begin betaalde hij een klein bedrag, tien gulden per week, voor voedsel, maar na verloop van tijd raakte zijn geld op. Hij werd daarna ook goed verzorgd. - Els Kloevekorn* was een van de personen die af en toe voor korte tijd bij hen onderdoken. Zij bood de Friso's financiële steun van het verzet, maar zij waren bang om zich bij een groep aan te sluiten en gaven er de voorkeur aan alles zelf te bekostigen. Zij schaften eten en lakens aan en andere dingen voor hun beschermelingen, en hun spaarcenten slonken. - Maar het paar had wel contact met Alle van der Draai*, een lid van het ondergrondse verzet, hoewel Bartus' baas had gedreigd hem te ontslaan als hij dat contact niet afbrak. David Neter heeft ook verteld dat zelfs toen een ander lid van het verzet en twee van de ondergedoken joden werden opgepakt en ze gevaar liepen ontdekt te worden, Bartus hem niet verzocht te vertrekken. - David koos er zelf voor om te vertrekken, en keerde bij de Friso's terug na drie weken. Hij is toen tot het eind van de oorlog gebleven. - Het halve dorp wist af van de joodse onderduikers die bij de Friso's zaten in de tijd van Davids komst, maar nadat hij teruggekeerd was, wisten de buren er niets van (zelfs niet degenen die 's avonds kwamen kaartspelen). David Neter werd van tijd tot tijd verhuisd wanneer er familie op bezoek kwam, die er ook niets van wist. - De spanningen in huis bereikten een hoogtepunt toen ze Duitse soldaten ingekwartierd kregen

Bron: Een Laatste Saluut