Johannes de Groot

Johannes (Joop) de Groot werd in 1913 in Hilversum geboren. Oorspronkelijk katholiek, trad hij in 1935 toe tot de Communistische Partij van Nederland (CPN) en was actief als propagandist. In 1937 trouwde hij met Martha Katz, een Duitse met een joodse vader, die vanwege haar achtergrond naar Nederland was gevlucht. Het echtpaar woonde in Blaricum en verkeerde in linkse en kunstenaarskringen. Joop vertrok in februari 1938 naar Spanje om te vechten in de Spaanse Burgeroorlog, waar hij zich aansloot bij het Thälmann Bataljon van de Internationale Brigades. Hoewel hij aanvankelijk angstig was en om repatriëring vroeg, vocht hij later dapper en raakte gewond. Er ontstonden twijfels over zijn loyaliteit; hij verdween plotseling uit het ziekenhuis en keerde begin december 1938 terug naar Nederland met een groep vrijwilligers. Mogelijk had hij gedeserteerd, waardoor hij zijn lidmaatschap van de Spaanse Communistische Partij verloor. Na terugkeer verloor Joop zijn Nederlandse staatsburgerschap, net als zijn vrouw Martha, die dit later via politieke steun weer herwon. Tijdens de Tweede Wereldoorlog runden Joop en Martha een benzinestation in de Lage Vuursche en kregen regelmatig bezoek van de Gestapo. Martha toonde zich moedig, wat respect afdwong van de bezetter. In 1950 kreeg Joop zijn Nederlanderschap terug, vermoedelijk omdat hij zijn communistische sympathieën had laten varen. Hij werkte toen als bouwkundig opzichter in Hilversum. Later vertrok hij naar Jakarta en verbleef tussen 1961 en 1969 in Zuid-Afrika. Zijn verdere leven is weinig gedocumenteerd. Joop en Martha kregen een zoon, Hans, die vanwege een beperking niet zelfstandig kon wonen. Het huwelijk eindigde eind jaren vijftig. Martha overleed eind vorige eeuw. Joop werd in zijn omgeving gerespecteerd vanwege zijn deelname aan de Spaanse Burgeroorlog.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)