Adrianus Boender

BOENDER (Adrianus), geboren te Schiedam op 28 maart 1916. Hij is in 1940 getrouwd en woont in 1944 met zijn vrouw en kind in Schiedam, op het adres Rotterdamschedijk 54h. Wanneer op 10 november 1944 daar de razzia plaatsvindt is Adrianus 28 jaar oud. Hij is boekbinder. Vanuit de Merwehaven wordt Adriaan met een rijnaak weggevoerd. Via Amsterdam en het IJsselmeer gaat het naar Kampen. Wanneer hij daar wordt ontscheept, ziet hij eruit als een bootwerker. Lopend gaat hij naar Zwolle en van daaruit met de trein naar Haren en Meppen. Vanaf Meppen moeten de mannen 45 minuten lopen. Onderweg worden ze uitgescholden voor Joden en Partizanen. Dan volgt, in de regen en wind, nog een flinke rit in een open turfwagen en vervolgens nog een half uur lopen in de stromende regen en ijskoude wind. De eerste locatie is Lager Groß Hesepe en later Lager Schüttotf. Het werk bestaat vooral uit het graafwerk voor loopgraven, tankvallen en schansen. De omstandigheden zijn beroerd. De mannen lijden veel kou en honger. De leiding en bewaking zijn meedogenloos, ook voor de ernstig zieken en gewonden. De situatie leidt ertoe dat de kameraadschap afkalft, zo stelen de mannen eten en spullen van elkaar. Eind februari 1945 zetten de geallieerden hun offensief in. Dat is voor Adrianus en de anderen het teken om te vluchten. Op 28 februari 1945 gaan zij bij Denekamp de grens over en worden daar opgevangen. De dagen erna gaat hij met een melkwagen naar Oldenzaal, met de trein naar Amersfoort en lopend naar Utrecht. Daar worden in het ziekenhuis de voeten van Adrianus verbonden, hij kan niet meer lopen. Met de trein gaat de reis naar Schiedam. Wanneer hij thuiskomt zit hij nog onder de luizen, daarom gaat zijn kleding direct in de potkachel. Adriaan overlijdt te Schiedam op 24 oktober 2000, 84 jaar oud.

Bron: Stadsarchief Rotterdam