Klaas v. Elsland

Klaas van Elsland werd in 1910 geboren in Amsterdam als jongste van vijf kinderen. Na een moeizame jeugd in de arbeiderswijken van de stad werkte hij aanvankelijk in de scheepsbouw, later in de taxibranche, waar hij vanwege illegale activiteiten meerdere keren werd veroordeeld en gevangen gezet. In 1937 vertrok hij naar Spanje om deel te nemen aan de Spaanse Burgeroorlog, waar hij aanvankelijk werkte in het autopark en ziekenhuizen van het Republikeinse leger. Hoewel hij zelf ontkende aan gevechten deel te hebben genomen, suggereren verklaringen van anderen dat hij kort aan het front heeft gediend en zelfs een heldendaad verrichtte door het stuur over te nemen van een dode chauffeur. Na ongeveer vijf maanden in Spanje besloot Van Elsland te deserteren en keerde terug naar Nederland via Parijs, waar hij een moeilijk en tegenstrijdig verhaal moest presenteren om zijn verblijf in Spanje te verklaren. Hij werd door de autoriteiten als onbetrouwbaar beschouwd en had nauwe banden met Duitse emigrantenkringen. Terug in Amsterdam trouwde hij met Jacoba Blauw en kreeg vier kinderen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij gedwongen als chauffeur in Duitsland te werken. In 1954 werd Van Elsland door de Binnenlandse Veiligheidsdienst onderzocht vanwege zijn sympathie voor de Communistische Partij en zijn verleden als Spanjeganger. Uiteindelijk kreeg hij in 1957 zijn Nederlanderschap terug. In zijn latere jaren verhuisde hij met zijn vrouw naar Lelystad en later naar Hoorn, waar hij in 1984 overleed. Klaas van Elsland leidde een leven dat gekenmerkt werd door strijd, zowel in binnen- als buitenland, en bleef ondanks tegenslagen betrokken bij politieke en sociale bewegingen.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)