Franciscus Alphonsus van der Heijden

Ook bekend als: Fons

Fons wordt geboren op 22 januari 1896 in Bladel en woont met zijn vrouw Mina van Hoof en zes kinderen in Netersel, waar ze een boerderij hebben. Tijdens de Duitse bezetting is Fons actief in het verzet als hulpverlener aan onderduikers en neergestorte geallieerde piloten. Deze brengt hij onder in een daarvoor gekocht en bewoonbaar gemaakt kippenhok. Ook heeft hij ondanks het verbod om radio’s te mogen bezitten een centrale luisterpost ingericht voor nieuwsberichten. Fons beschouwt zijn onderduikers als gasten en verlangt niet van hen – zoals veel boeren wel doen – dat ze meewerken op de boerderij. Op 17 september 1944 vliegen honderden vliegtuigen in het kader van Operatie Market Garden over de provincie, richting de corridor naar Arnhem. Die dag ontsnapt dochter Netje, het oudste kind van Fons, aan de dood als ze juist op zij weet te springen voordat een neerstortend vliegtuig zich langs haar in een schuur boort. Vier anderen, drie broers en een zuster, allemaal van dezelfde familie, komen om het leven. Die dag en op de volgende dag worden van verschillende in de buurt neergestorte Amerikaanse toestellen piloten gevonden (waarvan een gewonde) en door Fons en zijn familie opgevangen. In de nacht van 18 op 19 september worden ze naar de grens gebracht door leden van de Partizanen Actie Nederland (PAN), waar Fons het plaatselijk hoofd van is geworden. De gewonde blijft achter om door een dokter te worden behandeld. In de loop van de volgende dag stroomt Netersel vol met Duitsers die op de terugtocht zijn. Ze worden in verschillende panden ingekwartierd, waaronder in het hok dat eerder nog voor de onderduikers is gebruikt. De familie weet de gewonde onderduiker op tijd naar de strozolder boven de varkensstal te brengen en wordt niet ontdekt. Toch hebben de Duitsers het vermoeden gekregen dat er bij de familie Van der Heijden piloten en onderduikers onderdak werd geboden. Hun argwaan is gewekt als ze in het kippenhok een achtergebleven zwemvest vinden. Op 20 september wordt Fons bij het verlaten van de kerk door de Duitsers meegenomen naar het café en ondervraagd. Ondertussen wordt zijn huis door soldaten doorzocht op aanwijzingen dat hij geallieerde piloten had helpen onderduiken. De Duitsers vinden niets belastend, maar Fons wordt ondertussen onder druk gezet om te bekennen. Omdat hij vermoedt dat de hulpverleners zijn verraden en het er in het ergste geval niet levend vanaf zullen brengen, biecht Fons uiteindelijk op dat hij drie Amerikanen in huis heeft gehad. Nadat de pastoor nog even bij hem is geweest, wordt Fons de straat op geleid. Ter hoogte van het pakhuis van de boerenbond wordt hij gesommeerd voor de Duitsers uit te lopen. Vervolgens wordt hij in zijn rug en door het hoofd geschoten. Fons, 48 jaar, overlijdt ter plaatse. De Duitsers laten zijn lichaam liggen om door de familie, die de schoten van verre hebben gehoord en het ergste vreesden, te worden opgehaald. Fons rust op de rooms-katholieke begraafplaats in zijn woonplaats Netersel. Het is niet het enige verlies voor de familie; diezelfde namiddag wordt even verderop in Hapert Fons’ broer Johannes door de Duitsers doodgeschoten. Hij geeft geen gehoor aan het bevel te stoppen met zijn fiets en wordt daarop van achteren neergeschoten.

Bron: Brabantse Gesneuvelden