Paulus Jan Andries van Helden

Paul van Helden groeide op in een streng protestants milieu in Asperen, waar hij zich al jong afzette tegen de orthodoxe leefregels en de invloed van de kerk. Na een ambachtsschoolopleiding werd hij timmerman en werkte onder meer in Eindhoven en de Wieringermeer. De economische crisis in de jaren dertig trof hem hard, waarna hij lid werd van de Communistische Partij Nederland. Vanuit zijn idealisme en overtuiging tegen fascisme vertrok hij eind 1936 als vrijwilliger naar Spanje om deel te nemen aan de Spaanse Burgeroorlog. Daar diende hij als hospik bij de Internationale Brigades, specifiek bij het 17de Bataljon, Lincoln Groep Ambulance. In februari 1937 sneuvelde Paul tijdens gevechten bij Jarama, terwijl hij probeerde een gewonde kameraad van het slagveld te halen. Hij werd samen met een andere Nederlandse vrijwilliger, Frits Cornet, door vijandelijk vuur gedood. Pas maanden later kreeg zijn familie zekerheid over zijn dood, nadat hij lange tijd als vermist werd beschouwd. Zijn moeder overleed waarschijnlijk zonder ooit te weten wat er met haar zoon was gebeurd. Paul’s inzet was ingegeven door een diep geloof in vrijheid, rechtvaardigheid en menselijke gelijkwaardigheid, niet door avontuur. Zijn offer symboliseert de strijd van vele jonge idealisten die zich in de Spaanse Burgeroorlog inzetten tegen het opkomende fascisme, een voorbode van de Tweede Wereldoorlog die spoedig zou volgen. Zijn neef reconstrueerde later zijn leven en eerde zijn moed en toewijding, die ook door zijn kameraden werden herdacht als voorbeeld van moed en opoffering.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)