Franciscus Jacobus Oord

Frans Oord, geboren in een arbeidersgezin in Zaandam, werd op jonge leeftijd politiek actief binnen de Communistische Partij Holland (CPH). In 1937 vertrok hij uit overtuiging naar Spanje om te strijden in de Spaanse Burgeroorlog tegen het fascisme. Samen met andere Zaandammers sloot hij zich aan bij de Internationale Brigades en vocht aan zware fronten zoals Brunete, Teruel, Belchite en de Ebro. Ondanks het gevaar raakte hij niet gewond, wat waarschijnlijk te danken was aan zijn onbekende hemofilie. Tijdens zijn tijd in Spanje verloor hij veel kameraden, waaronder de Zaandammer Gerrit Giere en zijn Belgische vriend Fons, naar wie hij later zijn zoon vernoemde. Na zijn terugkeer in Nederland in december 1937 verloor Frans zijn Nederlanderschap. Tijdens de Tweede Wereldoorlog leed zijn familie onder represailles van de nazi’s en de NSB, waarbij zijn ouderlijk huis werd vernield en zijn broer werd gevangen genomen. Frans zelf verbleef vanwege tuberculose in het sanatorium Zonnestraal, dat tevens zijn onderduikadres was gedurende de oorlog. Na de oorlog herstelde hij langzaam en kreeg hij in 1949 zijn Nederlanderschap terug. Hij werkte bijna dertig jaar als grondwerker voor de gemeente Zaandam en bleef zich inzetten voor de herinnering aan de strijd in Spanje. In 1986 was hij betrokken bij de onthulling van een monument voor de Spaanse Burgeroorlog in Amsterdam-Noord en nam deel aan een reis met andere oud-strijders naar Spanje. Frans Oord overleed in 2005 op negentigjarige leeftijd. De NCPN noemde hem een voorbeeld voor vrede en rechtvaardigheid, wiens inzet generaties inspireert.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)