Ester Kopel-Rieger

In september 1940 verlaat Ester de kuststreek en vestigt zich vervolgens in Almelo op Adastraat 24. Zo blijkt uit een vordering van het hoofd van de politie Almelo. Die vordering vermeldt dat zij zich bij verhuizing uit deze gemeente persoonlijk weer moet afmelden, ingevolge artikel 4 van het Vreemelingenreglement. Op 4 februari 1942 schrijft Ester een persoonlijk briefje aan de hoofdinspecteur van de politie Almelo, dat zij na het verkrijgen van een vergunning, verhuist naar Langestraat 34 in Amersfoort. Daar trekt zij in als dienstbode van Henri van Raalte, die een manufacturenzaak heeft op de Langestraat. Poeriem Op 19 januari 1942 wordt aan Henri van Raalte een arbeidsvergunning verleend voor de statenloze dienstbode Ester Kopel–Rieger, geldig voor een jaar. Een jaar later wordt deze vergunning met een jaar verlengd. Henri van Raalte speelt een prominente rol in de joodse gemeenschap in Amersfoort. Zo is hij vanaf het najaar van 1941 één van de plaatselijke vertegenwoordigers van de Joodse Raad in Amersfoort. Ook is hij bestuurslid van de Nederlands Israëlitische Gemeente, de kerkeraad. Vanuit die hoedanigheid zorgt hij er nog voor dat op 21 maart 1943, Poeriem (het Lotenfeest), een dienst kan plaatsvinden, ondanks dat het interieur van de synagoge al grotendeels vernield is. Amersfoort telt op dat moment nog slechts 15 Joodse gezinnen. Joodse emigratie Van het leven dat Ester in Amersfoort leidt, is weinig bekend. Uit de documenten die van haar bewaard zijn gebleven, kan worden opgemaakt dat zij er alles aan doet om onder de opgelegde maatregelen van de Duitse bezetter en deportatie uit te komen. Op 18 augustus 1942 stuurt zij een brief aan de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung, het Centraal bureau voor Joodse emigratie. De Zentralstelle houdt zich bezig met de deportatie van de Nederlandse Joden. In haar brief schrijft Ester dat zij niet in staat is om te reizen en daarom geen gehoor kan geven aan de ‘Aufruf zur Arbeitsdienstleistung’. Een medische verklaring van de Amersfoortse huisarts Meijer Kamerling begeleidt haar schrijven. Hierin valt te lezen dat Ester last heeft van benauwdheid, hartkloppingen en ook in ruststand last heeft van cyanose (blauwzucht). Haar bloeddruk is 170/90 en zij lijdt aan hypertensie en vermoedelijk het begin van schrompelnieren. Vanwege de aandoeningen kan zij slechts kleine stukjes lopen en moet telkens rusten om op adem te komen. Invloed van werkgever Er valt niet met zekerheid vast te stellen of de brief zijn werk heeft gedaan. Opvallend is wel dat Ester in september 1942, daags na de brief met medische verklaring, werkzaam is voor de Joodse Raad, als lid van de Evacuatie Commissie. Mogelijk speelt hier ook de invloed van haar werkgever, Henri van Raalte, mee, die lid is van de Joodse Raad in Amersfoort. Vermoord In oktober 1943 vertrekt Ester van de Langestraat naar onbekende bestemming. Op 28 januari 1944 wordt Ester naar Kamp Westerbork gedeporteerd. Van daaruit vindt op 8 februari het transport naar Auschwitz plaats. Daar wordt Ester Rieger op 11 februari 1944 vermoord. Ester is dan 42 jaar. Henri van Raalte overleeft de oorlog. Hij overlijdt op 8 mei 1950 op 70-jarige leeftijd.

Bron: Stichting Herdenkingsstenen Amersfoort