Jan Gort

Toen de oorlog uitbrak woonden Jan Gort, een onderwijzer, zijn vrouw Emma en hun kleine kind in Buitenpost (Friesland). Jan was een trouw lid van de Gereformeerde Kerk en toen het in 1942 duidelijk werd dat de joden moesten onderduiken om de deportatie te ontlopen, vond hij het zijn taak om 'het volk van het Boek' te helpen dit lot te vermijden. In oktober 1942 nodigden Jan, die toen 27 jaar was, en Emma een jongeman, Jozef Hes, uit om in hun huis te schuilen. In mei 1943 openden ze hun huis ook voor Rachel, de zuster van Jozef. Jozef en Rachel verbleven bij de familie Gort tot het eind van de oorlog. - Jan en Emma dachten dat de aanwezigheid van Jozef en Rachel in hun huis geheim bleef, behalve voor een paar naaste familieleden. Later bleek echter dat de hele buurt ervan af wist. De Grüne Polizei zocht een aantal keren in het huis naar joodse onderduikers of mensen die dwangarbeid in Duitsland trachtten te ontlopen, maar Jozef en Rachel werden niet ontdekt. Soms als er een huiszoeking werd verwacht, werden jozef en Rachel naar de ouders van Emma, de familie Harkema, gebracht. Toen Emma zwanger werd namen de Harkema's Jozef tijdelijk in huis. Toen Jozef bij de familie Harkema was werd hun huis doorzocht. Jozef slaagde erin zich achter regentonnen te verbergen en werd niet door de Duitsers gevonden. - Toen de brandstof schaars werd in de winter van 1944, ging Jan op zoek naar brandhout. Toen het voedsel ook schaars werd ging Emma, die nog niet helemaal was hersteld van de geboorte van haar kind, te fiets door het land om wanhopig naar eten te zoeken. Jan en Emma waren zich er ten volle van bewust dat ze hun leven riskeerden door te handelen zoals ze deden, maar hun religieuze overtuiging bleek sterker te zijn dan hun angst. -Op 27 december 1976 werden Jan Gort en zijn vrouw Emma Gort-Harkema door Yad Vashem erkend als Rechtvaardigen onder de Volkeren. -Bij de plechtigheid in Amsterdam zei Jan: "Het bleek dat de hele buurt wist dat wij joden in ons huis lieten onderduiken, maar dat niemand iets had gezegd. En er is ons niets overkomen. "Aan uwe zijde zullen er duizend vallen, en tienduizend aan uwe rechterhand: tot u zal het niet genaken." Zo staat het geschreven in Psalm 91, de psalm die op ons huwelijksfeest werd gelezen." -Literatuur - Paldiel, Mordecai, The path of the righteous. Gentile rescuers of Jews during the Holocaust. New York 1933, p.131-132.

Bron: Een Laatste Saluut