Joannes Petrus Cox

Ook bekend als: Joannes

Joannes wordt op 5 april 1910 geboren in Oirschot en woont in Eindhoven. Na zijn schooltijd tekent hij voor dienst bij de Koninklijke Marine, waar hij uiteindelijk wordt ingedeeld bij de marine luchtvaart. Ten tijde van de bezettingsjaren in Nederland dient Joannes in Nederlands-Indië. Mogelijk is hij na de Duitse inval van 10 mei 1940 uitgeweken, of was hij daar al voor het uitbreken van de oorlog gestationeerd. Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging is de verovering van de Nederlandse kolonie voor de Japanners een van de belangrijkste doelen geworden om Oost-Azië te kunnen overheersen. Tegen deze achtergrond wordt Joannes als sergeant-vliegtuigmaker ingezet bij de verdediging van de kolonie. Na een veldtocht van drie maanden hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten in de archipel veroverd. Het KNIL, slecht voorbereid en uitgerust en ernstig gehinderd door besluiteloosheid aan de top, biedt nog heftige tegenstand, maar is niet opgewassen tegen de superieure Japanse vuurkracht. Op 8 maart 1942 wordt het KNIL in Bandoeng gedwongen tot overgave. Ook Joannes wordt rond deze tijd in krijgsgevangenschap afgevoerd. Hij wordt uiteindelijk naar de kampen op Japan zelf getransporteerd, waar hij in krijgsgevangenkamp Sendai 5-B in Kamaishi terechtkomt. Daar wordt Joannes als dwangarbeider ingezet voor werk in de nabijgelegen nikkel-staalfabriek en de kalkoven. In de haven wordt gewerkt bij het laden en lossen van brandstoffen en materiaal voor de hoogovens. Ook zieken worden gedwongen te werken, met onvoldoende kleding of beschutting.Het werk is zwaar, gevaarlijk en de gevangenen worden veelvuldig geslagen en ernstig mishandeld. Ondertussen staan ze in het kamp aan de meest uiteenlopende ontberingen bloot. De voeding is slecht en schiet voor het zware werk schromelijk tekort, waardoor de gevangenen snel verzwakken en risico lopen ernstige ongelukken te maken. Er is een dokter en een verpleger aanwezig, maar omdat zij geen medicijnen, verband, of zelfs een ziekenboeg hebben, kunnen zij weinig doen voor de gevangenen. Joannes overlijdt op 14 juli 1945 in het kamp, op de dag dat de nabijgelegen haven door een geallieerd scheepsbombardement wordt verwoest. Het is echter niet duidelijk of zijn dood mogelijk verband houdt met deze beschieting. Joannes is 35 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op het Nederlands ereveld Menteng Pulo in Jakarta.

Bron: Brabantse Gesneuvelden