Teunis Jan Herwijn

HERWIJN (Teunis Jan, roepnaam Tonnie), geboren te Den Haag op 14 november 1926. In juli 1928 verhuist hij met zijn ouders naar Rotterdam. Met hen woont hij in 1944 in de Rotterdamse Provenierswijk, op het adres Pieter de Raadtstraat 3a. Bij de razzia van 11 november 1944 wordt Tonnie opgepakt, 3 dagen voor zijn 18e verjaardag. Hij is student. Op de verzamelplaats Nenijto vindt hij aansluiting bij een groep van ongeveer 250 mannen, voornamelijk uit Blijdorp. Na uren in de regen te hebben gestaan, moet hij lopend naar station DP, om met een goederentrein te worden weggevoerd. De trein vervoert zo’n 1.500 mannen en in iedere wagon worden 60 mannen gepropt, die elk gedurende zes dagen en zeven nachten slechts 35 cm2 tot hun beschikking hebben, nauwelijks de trein kunnen verlaten en amper eten en drinken krijgen. Op 17 november 1944 bereiken zij Neurenberg-Märzfeld, waar zij over twee groepen worden verdeeld. Tonnie moet eerst naar het Durchgangslager für Ostarbeiter in Neumarkt in der Oberpfalz en arriveert, in dienst van de Spoorwegen, op 23 november 1944 in Neurenberg-Zollhaus. Daar bevindt zich een reusachtig spoorwegemplacement, dat voortdurend wordt gebombardeerd. De mannen moeten onder andere de gebombardeerde baanvakken herstellen. Zij worden ondergebracht in het Gemeinschaftslager aan de Bauernfeindstraße 24, gevestigd in een oud-schoolgebouw dat bij aankomst onder water staat. Op 19 en 20 februari 1945 maken de mannen twee vreselijke dagen mee. Eerst staat een trein met uitgemergelde Hongaarse joden de gehele dag op het spoorwegemplacement, bewaakt door weldoorvoede SS’ers. De Rotterdammers zijn er getuige van hoe de lijken van de onderweg overleden joden worden overgebracht naar andere goederenwagons, die al tot de nok toe gevuld zijn met lijken. Daarna maken zij enorm angstige momenten mee tijdens een 2,5 uur durend bombardement; zij kruipen door het oog van de naald. Op 11 april 1945, een week voor de bevrijding, maken de mannen weer zo’n zware dag mee. Er vindt een zwaar bombardement plaats. Door meerdere voltreffers wordt de schuilkelder bij de Loc-loods volkomen uit elkaar geslagen. Verschillende mannen vinden hierbij de dood, waaronder Tonnie, 18 jaar oud. Eerst wordt hij begraven op Neurenberg-Süd, maar hij wordt tweemaal herbegraven. Eerst op 2 februari 1951 in Rotterdam op de Algemene begraafplaats Crooswijk en later in 1996 op het Nationaal Ereveld Loenen.

Bron: Stadsarchief Rotterdam