Nathan Hilversum

Nathan Hilversum, de oudste zoon van Hartog Hilversum en Schoontje Peperwortel wordt op 19 augustus 1942 geregistreerd in Westerbork. Hij is 20 jaar. Het is ons (nog) niet bekend hoe hij – eerder dan zijn familie – in Westerbork is terechtgekomen. Vanuit huis, vanuit een Joods werkkamp, heeft hij misschien zichzelf gemeld na een oproep, of is hij bij een razzia opgepakt? Omdat niet alle Joden zich vrijwillig melden na hun ‘oproeping’, dreigen de nazi’s met deportaties naar een concentratiekampen. Gemeenten, spoorwegpersoneel en politie werken vervolgens gewillig mee aan de razzia’s en deportaties. Brief uit Auschwitz Nog geen drie dagen na zijn aankomst in Westerbork, op 21 augustus 1942, moet Nathan al op transport naar Auschwitz. In de zogenoemde ‘dodenboeken van Auschwitz’ staat opgetekend dat hij daar is overleden op 5 december 1942. Over zijn sterfdatum is geen eenduidigheid en omdat in de eerste jaren na de oorlog niets bekend is over zijn droeve lot, valt zijn sterven onder de algemene conclusie: ‘waarschijnlijk overleden in Auschwitz, uiterlijk 30 september 1942’. Het is een sterfdatum die heel erg veel voorkomt. Later (pas na 1950) is nieuwe informatie toegevoegd aan zijn registratiekaart van de Joodse Raad, zoals de aantekening van 11 februari 1943 over verstuurde brieven: Notities over verwanten Zijn sterfdatum is dan echter al officieel vastgelegd in een overlijdensakte, maar Nathan heeft dus zeer waarschijnlijk langer overleefd in Auschwitz. Na 30 september 1942 heeft hij nog brieven kunnen sturen uit het kamp aan zijn oom Meier Kloos, de man van de zus (Klaartje) van zijn moeder. Al kan het ook zijn dat de brieven lang onderweg zijn geweest. Loewenstein, een medewerker van de Joodsche Raad, heeft waarschijnlijk de notities over het gezinsverband toegevoegd. Bruut einde Hoe het precies is gegaan zal wellicht nooit helemaal duidelijk worden, maar het gruwelijke feit blijft bestaan dat aan het leven van de jonge Nathan Hilversum op brute wijze een einde is gemaakt in Auschwitz. Of Nathan nog van zijn zussen Sara en Jentje heeft gehoord lijkt onmogelijk.

Bron: Stichting Herdenkingsstenen Amersfoort