Martinus Wilhelmus Joannes Broers

Martinus Wilhelmus Johannes Broers, geboren rond 1909 in Tilburg als zoon van een wever, volgde het beroep van zijn vader. In 1936 vertrok hij naar Spanje om deel te nemen aan de Spaanse Burgeroorlog aan de zijde van het republikeinse leger. Zijn verblijf daar, dat volgens eigen zeggen ruim anderhalf jaar duurde, was turbulent en omgeven met onzekerheden. Broers sloot zich aan bij het Ernst Thälmann-bataljon van de Internationale Brigades en vocht onder meer aan het Jarama-front. Hij raakte gewond, werd gevangen genomen wegens desertie en moest terugkeren naar het front, waar hij opnieuw zware ontberingen doormaakte. Uiteindelijk wist hij te ontsnappen tijdens een luchtbombardement en keerde via Frankrijk terug naar Nederland. Na zijn terugkeer bleef Broers actief, ondanks negatieve publiciteit en beschuldigingen van desertie en provocatie. Hij trouwde in 1939 met Hendrika Elisabeth Lelieveld en kreeg een dochter die in 1943 in Maastricht overleed. Tijdens de Tweede Wereldoorlog dook hij onder vanwege zijn communistische overtuigingen, maar raakte toch betrokken bij het verzet in Limburg, waarbij hij contacten had met de Sicherheitsdienst. In 1941 werd hij gearresteerd en na verschillende gevangenissen en concentratiekampen, waaronder Sachsenhausen, Neuengamme en Sandbostel, overleed hij op 24 april 1945. Zijn overlijden werd pas in 1952 officieel geregistreerd. Broers’ leven weerspiegelt de complexe en gevaarlijke situatie van Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog en hun rol in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn ervaringen illustreren de strijd, het verraad en de zware gevolgen die deze conflicten voor individuele betrokkenen hadden.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)