Henri Jan Marie Derks

Ook bekend als: Henk

Henk wordt geboren op 21 juni 1910 in Grave. Als reserveofficier met de rang van luitenant gaat hij na zijn studietijd aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda over naar het beroepskader. Tijdens de meidagen van 1940 dient hij bij het grensbataljon in Venlo en gaat de capitulatie als burger aan het werk. Tijdens de bezetting is Henk actief voor het verzet als hulpverlener voor neergeschoten geallieerde piloten en ontvluchte krijgsgevangenen. Verkleed als monnik helpt hij bovendien vanuit Maastricht Joodse vluchtelingen de Belgische grens over. Hij heeft het plan om naar Groot-Brittannië uit te wijken, maar komt niet onder de meldingsplicht voor officieren uit. Op 15 mei 1942 wordt hij met medeofficieren in Roermond krijgsgevangen genomen en diezelfde dag naar het officierskamp Neurenberg-Langwasser overgebracht. Daar maakt Henk van dichtbij mee hoe verzetsstrijders in het kamp worden opgespoord en overgedragen aan de Gestapo. Vanwege zijn eigen eerdere betrokkenheid in het verzet verwacht Henk ook op ieder ogenblik opgepakt te worden. Op 2 augustus 1942 wordt hij echter met 1650 Nederlandse officieren overgebracht naar Stalag 371, het officierskamp in Stanislau (tegenwoordig Ivano-Frankivsk in Oekraïne), waar hij na een treinreis van zes dagen aankomt. In januari 1944 wordt Stanislau vanwege de Russische opmars ontruimd. Henk wordt met het laatste transport van Nederlandse officieren per goederentrein overgebracht naar Neubrandenburg, ten noorden van Berlijn. Onderweg besluit hij samen met een medeofficier, kapitein Wijnman, te ontsnappen. In de nacht van 17 januari 1944 komen ze aan bij de halte Neustrelitz, waar ze uit de wagon springen. Omdat de trein vervolgens tot stilstand komt, houden ze zich schuil onder de wagon achter de wielen, totdat de trein zou vertrekken. Wijnman wordt dan als eerste opgemerkt door de stationschef die het onderstel van de trein met een lamp inspecteert. Wijnman wordt opgepakt, maar Henk probeert te vluchten, waarna hij door de Duitse patrouille wordt neergeschoten. Hij is 33 jaar geworden. Enkele dagen later, 21 januari, wordt Henk met militaire eer begraven in Neubrandenburg. Omdat die plaats na de oorlog in de Russische bezettingszone ligt, duurt het echter nog tot 15 juni 1949 voordat Henk in Nederland wordt herbegraven. Hij vindt zijn laatste rustplaats op Militair ereveld Grebbeberg in Rhenen.

Bron: Brabantse Gesneuvelden