Rachel Berger

Rachel was een bewoner van de Rijks Krankzinnigen Gesticht “De Grote Beek” in Eindhoven.

Op 13 maart 1944, zo tegen het avondeten, krijgt geneesheer-directeur Mooij van het Rijks Krankzinnigen Gesticht twee leden van de Duitse Sicherheitsdienst op bezoek. Ze komen vier joodse patiënten ophalen. Het gaat om patiënten die voor rekening van de gemeente Amsterdam verpleegd worden. In aanwezigheid van zijn stafleden, de doktoren Ruiter, Tiggelaar, De Regt en Flohil, wordt Mooij gesommeerd de vier joden over te dragen. Dokter Mooij antwoordt: “Ik heb geen joden, alleen maar patiënten”.

Dokter Mooij weigert iedere medewerking en beroept zich op zijn ambtseed en gewetensbezwaren. Ook zijn stafleden scharen zich achter hem. Mooij wordt daarop gearresteerd en later afgevoerd naar het politiebureau. De achtergebleven geneesheren volharden eveneens in hun weigering.

De volgende ochtend, rond de klok van elf, komt de Sicherheitsdienst met groot vertoon van macht terug.
Het administratiegebouw wordt afgegrendeld en bezet door leden van de Sicherheitsdienst, aangevuld met leden van de burgerwacht.
Opnieuw worden de achtergebleven geneesheren gesommeerd de namen vrij te geven en de joodse patiënten over te dragen. Het gaat nu niet meer om de vier joodse patiënten die voor rekening van de gemeente Amsterdam verpleegd worden, maar om àlle joodse patiënten.
Ruiter, Tiggelaar, De Regt en Flohil volharden in hun weigering om gegevens te verstrekken.
Daarop bezetten leden van de Sicherheitsdienst het administratiekantoor en dwingen, met getrokken pistool, het aanwezige personeel de met ‘J’ gemerkte registratiekaarten te overhandigen. Wederom wordt er geweigerd.
De Sicherheitsdienst doorzoekt nu zelf de kaartenbakken en haalt er de met ‘J’ gemerkte kaarten uit. Daarop begeeft men zich naar de paviljoens en dwingt de personeelsleden door hen het pistool op de borst te zetten, de betreffende patiënten aan te wijzen. Vierentwintig joodse patiënten worden op die manier bijeen gedreven en naar het hoofdgebouw gebracht, waar ze gedwongen worden in een gereedstaande overvalwagen te stappen.

Rachel was één van hen.

Rachel Berger werd op 26 oktober 1898 in Jaffa (Israël) geboren. In juli 1923 verloofde Rachel zich met de in Amsterdam geboren Isaac Bawly (1898) in Tel-Aviv. Zij trouwden op 14 november van dat jaar. In oktober 1924 werd in Tel-Aviv hun dochter Hannah Bawly geboren. Samen met hun jonge dochtertje vertrokken Rachel en Isaac naar Nederland. Na enkele jaren in Den Haag te hebben gewoond, vertrok het gezin in 1931 terug naar Israël om zich daar in Jeruzalem te vestigen. In Israël besluit het koppel uit elkaar te gaan, en Rachel keert terug naar Nederland. In november 1933 verhuisde Rachel naar het Rijks Krankzinnigen Gesticht in Woensel. Van Rachels tijd in het Rijks Krankzinnigen Gesticht is weinig bekend.

Rachel werd samen met 23 andere bewoners op 14 maart 1944 opgepakt en naar Westerbork gedeporteerd. Vanuit Westerbork ging Rachel op transport naar Auschwitz, waar zij op 26 maart 1944 om het leven werd gebracht. Rachel werd 45 jaar oud. Haar ex-man en dochter overleefden de oorlog.

Geen overlijdensakte gevonden

Bron: Herinner U de namen, Stichting 18 September.