Johan Pieter Hendrik Bismeijer

Johan Bismeijer was een Nederlandse Spanjestrijder die op een bijzondere manier terugkeerde uit de Spaanse Burgeroorlog: per vliegtuig. In mei 1937 vertrok hij samen met zijn vriend Nico Sondorp naar Spanje, aanvankelijk om als marconist op een boot te werken. Na aankomst in Albacete werd hij tegen zijn wil ingedeeld bij de XIIe Internationale Brigade en naar het front bij Huesca gestuurd. Daar diende hij eerst als verbindingsman en werd later bevorderd tot officier. Hij leidde een bataljon van bijna duizend man en raakte lichtgewond, waarna hij in Valencia werd verzorgd. Vervolgens werkte hij als informatieofficier en adjudant bij verschillende fronten. In augustus 1937 werd Bismeijer overgeplaatst naar de vliegdienst in Cartagena, waar hij als mitrailleurbediener in een jachtvliegtuig diende, samen met een Russische piloot. Tijdens een luchtaanval in september 1937 werden zij bij Port Bou omsingeld door vijandelijke vliegtuigen en vluchtten naar Frankrijk. Ze maakten een noodlanding bij Toulon en reisden daarna naar Parijs, waar Bismeijer drie nachten verbleef. Ondanks aandringen van een contactpersoon, die zich voordoet als Nederlander onder de naam Hans Klein, keerde hij niet terug naar Spanje maar ging op eigen kosten terug naar Nederland. Tijdens een politieverhoor in oktober 1937 gaf Bismeijer aan dat het geld voor de Spaanse Republikeinse zijde uit Moskou kwam, via communistische internationale netwerken in Parijs en Amsterdam. Over zijn verdere leven is niets bekend. Zijn terugkeer per vliegtuig en zijn openheid over de Russische steun maken zijn verhaal uniek onder de Spanjestrijders.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)