Johannes Antonius van der Werf

Rachel Schrijver was geboren in Amsterdam op 6 september 1942. In het najaar van 1943 was het voor de joden in stad zeer moeilijk geworden. Iet van Dijk, een lid van de Amsterdamse Studenten Groep, bracht Rachel van haar ouders naar een contactpersoon, Talje Gerritsma-Bruins. Daarna werd de baby op 11 november 1943 naar Bolsward gebracht en vandaar naar J. Zantman, een vriend van de familie Van der Werf in Burgwerd (Friesland). Rachel was voorzien van een valse evactuatiekaart uit Rotterdam op naam van Martina (Matti) Haagens. De baby kreeg gezelschap van de zeventienjarige Lenie Kokernoot (later Monteiro), eveneens uit Amsterdam, evenals de broer van Talje Gerritsma-Bruins en ene heer Koopmans, die door de Duitse autoriteiten gezocht werden wegens hun verzetsactiviteiten. - Deze vier onderduikers bleven tot het eind van de oorlog op de boerderij van de familie Van der Werf die Djiplan heette. Andere mensen gebruikten de boerderij als tijdelijke schuilplaats, onder meer een aantal evacués uit Limburg, die aankwamen in 1944. Tegen het eind van de oorlog werd de boerderij ook gebruikt als droppingsplaats voor wapens. - Petronella van der Werf-de Boer (later Bootsma-de Boer), die indertijd 37 jaar oud was, was een weduwe die met haar vier jonge kinderen op Dijplan woonde, in het dorp Burgwerd. De broer van haar overleden man, Johannes van der Werf, die toen niet getrouwd was, woonde ook bij haar in. De boerderij lag op een afstand van de weg naar het dorp, zodat ze eventuele bezoekers konden zien aankomen en de onderduikers zich dan konden verstoppen. - Samen met Bruins en Koopmans hield Van der Werf zich bezig met het werk op de boerderij, onder andere de verzorging van ongeveer 40 koeien. Zij leverden niet de hele productie van melk en kaas aan de Duitsers, zodat zij mensern uit het westen des lands, die naar voedsel kwamen zoeken, ook konden helpen, wat vooral voorkwam tijdens de Hongerwinter. - Lenie hielp in de huishouding en met de verzorging van de kinderen. Petronella behandelde Lenie en Matti als waren ze haar eigen dochters, en zij gaf hun alle liefde, zorg en steun die ze nodig hadden. Ondanks het gevaar en de persoonlijke risico's die zij liepen, heerste er altijd een prettige sfeer op de boerderij. - Petronella en haar zwager hebben nooit om een vergoeding gevraagd voor de verzorging van de personen die zij in huis verborgen hielden. Zij waren gemotiveerd uit pure naastenliefde en afkeer van de nazi's. - Na de oorlog zetten zij een advertentie in de joodse pers om de ouders van baby Matti op te sporen, wier echte naam Petronella en Johannes niet wisten. Veel later kwamen zij te weten dat haar ouders de oorlog niet hadden overleefd. Toen kregen Petronella en haar zwager het voogdijschap over Rachel, en zij is verder op de boerderij opgegroeid. -Op 28 mei 1978 werd Johannes van der Werf door Yad Vashem erkend als Rechtvaardigen onder de Volkeren.

Bron: Een Laatste Saluut