Willy van Soerland

SOERLAND van (Willy), geboren te Rotterdam op 30 juni 1917, als nummer twaalf van de dertien kinderen in het gezin, van wie er vier voor 1940 overlijden. Hij woont in 1944 met het ouderlijk gezin in de Rotterdamse Afrikaanderwijk, op het adres Paul Krugerstraat 9b. Bij de razzia van 10 november 1944 wordt Willy, samen met zijn twee broers Wilhelmus en Frans, opgepakt, hij is dan 27 jaar en fabrieksarbeider. Zijn getrouwde broer Marinus (1908) wordt bij dezelfde razzia ook opgepakt, maar hij wordt in een andere plaats tewerkgesteld dan de drie nog thuiswonende broers. Kort nadat de vier broers zijn weggevoerd, overlijdt hun moeder op 3 december 1944 door hartfalen. Met een rijnaak worden de drie broers weggevoerd, via Amsterdam, het IJsselmeer en Kampen, naar Zwolle. Daarna moeten zij twee uur lopen naar Kamp Wezep, waar zij op 12 november 1944 aankomen. Daar verblijven zij bijna twee weken en zij vervelen zich enorm. Het leven in het kamp bestaat vooral uit wachten: van de ene maaltijd tot de andere en dan tot het slaaptijd is. “Ketelbinkie” is een geliefd liedje in het kamp; vooral de eerste regels beginnend met “Toen wij uit Rotterdam vertrokken …” kan men de mannen regelmatig horen brullen. Op 23 november 1944 vertrekken de broers met een grote groep. Een trein brengt de mannen van Wezep, via Hengelo en Enschede, naar het in Essen gelegen station Steele, waar de mannen twee dagen in de stilstaande trein moeten doorbrengen. Daarna worden zij in de ijzige kou met een trein zonder ruiten naar Hamm gebracht, waar zij op 26 november 1944 aankomen. Onderweg zien de mannen aan een stuk door kapotgebombardeerde treinen, locomotieven, fabrieken en woonhuizen. Ook Hamm is zwaargehavend en biedt de arriverende mannen een troosteloze aanblik. De omstandigheden zijn ellendig. Het Lager tocht aan alle kanten, het eten komt nooit op tijd en is te weinig, de meeste mannen hebben onvoldoende kleding, geen shag en geen zeep om hun vuile goed te wassen. Alle mannen worden tewerkgesteld bij de Reichsbahn. Willy komt bij het onderdeel Bahnmeisterei (spooronderhoud), maar er is vrijwel geen werk. Om de mannen bezig te houden zoeken de Duitsers werk voor hen, maar doorgaans zijn het overbodige klussen. Vanaf het begin ligt het werk vaak stil door het aanhoudende luchtalarm, waardoor de mannen veel tijd moeten doorbrengen in schuilkelders. Veel mannen worden in de loop van de tijd ziek, diarree en t.b.c. komen het meest voor. Zo af en toe worden de mannen ontluisd. Om hun karige rantsoenen aan te vullen gaan de mannen vaak “de boer op”: klusjes verrichten voor mensen in ruil voor eten, drinken en sigaretten. Sommigen hebben hiervoor zelfs een vast “adres”. Gaandeweg merken de mannen dat de geallieerden oprukken. Dat is zichtbaar en hoorbaar maar ook merkbaar aan de leefomstandigheden van de Duitse bevolking en die van henzelf. Na 27 januari 1945 werkt Willy niet meer voor de Reichsbahn in Hamm. Wat daarna met hem gebeurd is en wanneer en hoe hij in Rotterdam is gekomen, is niet bekend. Terug in Rotterdam zal hij niet alleen zijn moeder niet meer aantreffen, maar ook zijn broer Marinus niet meer. Op 20 maart 1945 is Marinus bij een beschieting in Duitsland om het leven gekomen. Willy trouwt in 1951 en wordt later vader. Op latere leeftijd wordt hij in Etten-Leur opgenomen in een verzorgingshuis, waar hij op 13 maart 1986 overlijdt, 68 jaar oud.

Bron: Stadsarchief Rotterdam