Klaas Vellinga

Als fysiotherapeut van het Gouden Ajax groeide Salo Muller uit tot een bekende Nederlander. Het bijzondere verhaal achter de man met de magische handen. 'Ik dook onder in het kippenhok.' - 'Ga jij maar eerst', zegt Salo Muller als we na een rondje door de Water-graafsmeer weer bij de trap naar zijn appartement op de derde etage zijn beland. Met een knipoog: 'Ik ben waarschijnlijk te snel voor je.' - 72 jaar is hij, maar het lijf is nog altijd kerngezond. Alleen de ruggen van zijn beroemde handen zijn bezaaid met schilfers, veroorzaakt door een allergische reactie na een antibioticakuur. 'Na een ritje in de auto is de hele vloer ondergesneeuwd', grapt Muller. 'Ach, ik kan er niets aan doen. Over drie jaar is het hersteld en met de binnenkant van mijn handen is niets mis. Dat is het belangrijkst.' - Salo Muller, de 'talisman' van het Gouden Ajax van de jaren '60 en '70, blijft altijd vrolijk – zelfs wanneer zijn traumatische jeugd weer wordt opgerakeld. Vandaag krijgt het Friese paar bij wie hij tijdens de oorlog onderdook postuum de Yad Vashem-onderscheiding, een medaille voor niet-joden die tijdens de oorlog hun joodse landgenoten hielpen. 'Ik geef vaak lezingen over die tijd, in Westerbork bijvoorbeeld. Dan zitten er binnen de kortste keren acht, negen mensen te huilen. Die vragen dan aan mij: hoe kunt u met droge ogen uw verhaal vertellen?' Hij haalt zijn schouders op. 'Veel mensen die als een wrak uit de oorlog kwamen, zijn altijd een wrak gebleven. Ik niet.' - Het is eind 1941 als moeder Muller kleine Salo – dan 5 jaar – naar school brengt. 'Tot vanavond', zegt ze. 'En lief zijn!' 's Avonds ziet Salo zijn moeder weer, heel even, bij de Schouwburg. Maar hij mag niet naar haar toe. Moeder is, net als vader, opgepakt tijdens een razzia. Samen met haar man en tientallen andere joden wordt ze op de trein naar Westerbork gezet, om later in een vernietigingskamp te belanden. - Salo duikt, met hulp van zijn oom, onder. Hij is constant op de vlucht, verblijft even in Amsterdam, verkast naar Amersfoort, is dan weer in Koog aan de Zaan en later in Zaandam. Op het volgende adres, ergens in Friesland, wordt hij verraden. Maar Omke en Beppe (Klaas Vellinga en Pietje Heddema-Bos) zorgen er net op tijd voor dat Salo uit handen van de Duitsers blijft. Anderhalf jaar neemt het koppel Salo onder zijn hoede in het Friese Ureterp. Veilig, ja, maar leuk? Nee. 'Ik moest me gedeisd houden', vertelt Muller. 'Ik mocht natuurlijk niet opvallen. Als Omke en Beppe bezoek kregen moest ik in het kippenhok. Ik mocht me niet bewegen, want dan brak de pleuris uit bij die kippen.' De hele week keek 'Japje', zoals Muller door het leven ging, uit naar zondagavond. Want dan kreeg hij twee plakjes roggebrood. Met spek. - Na de bevrijding haalt een tante Salo weer op uit Friesland. In Amsterdam moet hij, 9 jaar oud, weer Nederlands leren. 'Ik wist niet dat ik Salo heette, ik wist niet dat ik Muller heette en ik moest als 10-jarige in de klas bij 6-jarigen.' De lagere school maakt hij nog af, maar op de middelbare gaat het fout. 'Ik had nooit echt mogen spelen en op het lyceum waren er opeens leuke meisjes, leuke jongens, kon ik voetballen, roeien, tafeltennissen.' Muller wordt van school gestuurd, probeert het even op de handelsschool en bij een houthandel, maar hij weet dan al dat hij iets anders wil. 'Met mensen werken, het liefst als arts. Maar dat kon natuurlijk niet.' Een advertentie in de krant brengt zijn droom een stukje dichterbij. 'Daarin las ik over een opleiding tot heilgymnast/masseur. Ik heb me meteen ingeschreven.' - Muller kan goed masseren, blijkt al snel. En goed ouwehoeren. 'Mijn leraar, meneer Rodenburg, zag dat', zegt Muller. 'Hij was verzorger bij Ajax en vroeg of ik hem wilde helpen.' Het is het begin van een fantastische periode. In 1960 stopt Rodenburg bij de Amsterdammers, en Muller volgt hem op. Van dichtbij ziet hij het succesvolste Ajax-team ooit ontstaan. 'We reisden de hele wereld over. Ik was de vertrouwensman. De spelers vertelden mij alles als ik ze masseerde. En als het nodig was speelde ik die informatie door aan coach Michels.' - In 1972, na de tweede Europa Cup I-winst, kwam aan het sprookje een eind door onenigheid over zijn salaris en takenpakket. Muller stortte zich op zijn praktijk voor fysiotherapie en zijn andere passie: schrijven. Hij schreef een opzienbarend boek over zijn Ajax-tijd, waaruit bleek dat de Ajacieden nog wel eens in het dopingpotje grepen. Daarna publiceerde hij een boek over zijn oorlogstijd en, net verschenen, over de fascinerende verhalen die hij van zijn patiënten te horen kreeg. - Nu is hij 72, maar rustiger aan doen? Vergeet het maar. Muller barst nog van energie en ambitie. Een kinderboek is hij aan het schrijven en een roman. En hij wil een eigen radioprogramma, al is televisie op zich ook goed. Maar dat is lastig: 'De nieuwe generatie kent mij niet.' Bij de ouderen is dat wel anders, vertelt hij trots. 'Het komt nog heel vaak voor dat ik me voorstel en mensen zeggen: 'De Ajax-man? Dé Salo Muller?' -Uitreiking Yad Vashem op 15 mei 2008

Bron: Een Laatste Saluut