Piet Jansen Schoonhoven

Piet Jansen Schoonhoven groeide op in een domineesgezin in Schalkwijk, maar na het overlijden van zijn vader werd hij opgevangen in Rotterdam. Hij volgde de HBS en de Zeevaartschool en werkte vanaf 1925 als machinist bij de Java-China-Japan-Lijn, waarbij hij de wereld rondvoer en onder meer Chinees leerde. Rond 1933 raakte hij betrokken bij het communisme, mede door zijn huwelijk met Sonja Prins, een dichteres en activiste. Kort daarna vertrok hij naar Mandsjoerije, waar hij mogelijk betrokken was bij spionage of antifascistische activiteiten. In december 1936 ging Piet naar Spanje om deel te nemen aan de Spaanse Burgeroorlog. Aanvankelijk vocht hij als pelotonscommandant in de Internationale Brigades en werd later luitenant. Hij werkte ook in medische diensten en was betrokken bij de politieke organisatie van de Nederlandse vrijwilligers. Zijn talenkennis en administratieve vaardigheden maakten hem een gewaardeerde medewerker binnen de Komintern. In 1938 verbleef hij enige tijd in Barcelona en keerde daarna illegaal terug naar Nederland. Zijn huwelijk met Sonja eindigde in 1939. Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende Piet als machinist op de mijnenlegger Willem van der Zaan, actief in de Pacific onder Nederlands-Brits-Australisch commando. Ondanks zijn communistische verleden werd hij niet ontslagen, hoewel de marine hem scherp in de gaten hield. Na de oorlog trouwde hij met verpleegkundige Wies de Grave en vestigde zich in Den Haag, waar hij als luitenant-kolonel bij Defensie werkte en publiceerde over China en religieuze onderwerpen. In de jaren ’60 sprak hij met de Binnenlandse Veiligheidsdienst over zijn Spaanse tijd en ontkende herhaaldelijk spionageactiviteiten, hoewel hij bekend stond als briljant maar ook opvliegend.

Bron: IISG | Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog (tekst ingekort met behulp van AI)