Heythuysen, 'Lancaster-monument'

Het 'Lancaster-monument' in Heythuisen is opgericht ter nagedachtenis aan vijf bemanningsleden van de Lancaster ME-752 van Squadron 75 van de RNZAF, die bij het neerstorten van hun toestel het leven lieten. De namen van de slachtoffers luiden: Joseph Armstrong, Jack Frank MacDonald Barson, Horace Callow, Gerald Brian Roche en Keith Emmett Smith. In de nacht van 21 juli 1944 vertrok om 23.43 Engelse tijd een Avro Lancaster bommenwerper MK 1 van squadron 75. Dit was een Nieuw-Zeelands squadron met zware bommenwerpers dat gedurende de oorlog fungeerde als onderdeel van de 'RAF bombercommand'. Ze hadden een eigen embleem en een eigen strijdkreet ' Ake Ake Kia Kaha' Maori voor 'For ever and ever be strong' (wees altijd sterk). Vanaf hun basis Mepal Cambridgeshire vertrok een aantal zware bommenwerpers voor een bombardement op een olieraffinaderij in Homberg in de buurt van Düsseldorf. Boven Midden Limburg werden ze echter opgewacht door nachtjagers en afweergeschut. Op een hoogte van zo’n 8000 meter werd de Lancaster ME-752 geraakt en met een bocht denderde het brandende toestel, vanuit het zuidoosten komend, achter klooster 'de Kreppel' langs, liet een aantal bommen vallen en sloeg op de Birkenbosch tegen de grond. De staartschutter Keith Smith werd neergeschoten terwijl hij aan zijn parachute naar beneden kwam, van Jack Barson was de parachute niet open gegaan, en ook Joseph Amstrong, Horace Callow en Gerald Roche vonden de dood. John Burgess wist de grond veilig te bereiken maar werd gevangen genomen. Ook William (Bill) McGee wist de grond veilig te bereiken en bleef uit de handen van de bezetter. Een koffer uit de Lancaster is meegenomen door Daan (Daniël) Brouns. In de koffer zaten onder andere: linnen landkaarten, navigatieboeken, plastic schijven met afbeeldingen van sterren en diverse aantekeningen van de navigator, flightofficer Callow. Bij deze spullen zat ook een geheim document. In het document stonden de oriëntatie frequenties aangegeven en nauwkeurig welke procedure het vliegtuig moest volgen om terug te komen op zijn basis. Als men niet exact de juiste procedure uitvoerde, kon het betekenen dat het een vijandelijk vliegtuig was en dat was dan op zijn minst verdacht of werd neergeschoten. De koffer heeft de heer Brouns altijd bewaard, er werd niet over gepraat. Zijn dochter, mevrouw Ria Schmieder-Brouns heeft dit stilzwijgen doorbroken. Oprichting De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van Ria Schmieder-Brouns. Onthulling Het monument is onthuld op 13 november 2003 door de ambassadeur van Nieuw Zeeland Mr. Payton. Bij de onthullingsplechtigheid waren aanwezig: General Sir Deverell, Commander in Chief AFNORTH Flight Lt. Priddy van de Britse ambassade en de burgemeester van de gemeente Heythuysen, de heer Truijen.