Dordrecht, 'Je moet het je kinderen vertellen'

Het monument 'Je moet het je kinderen vertellen' in Dordrecht is opgericht ter nagedachtenis aan 221 Joodse medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn omgebracht. Tijdens de bezetting werden de Dordtse Joden vanuit het politiebureau aan de Groenmarkt via het station op transport gezet naar de kampen. Slechts enkelen van hen hebben de Tweede Wereldoorlog overleefd. De oude Joodse gemeenschap zoals die in de stad heeft bestaan, is hiermee opgehouden te bestaan. De namen van de slachtoffers luiden: Friedrich (Israël) Adler, Henriëtte van Ameringen, Anna Bannet, Esther Beekman, Simona Selma de Beer, Dina van Beugen, Joseph van den Bergh, Elias van Beugen, Flora Blitz, Isaäc Blitz, Jette de Boers, Alfred Lodewijk Braadbaart, Betje Braadbaart, Carolina Braadbaart, Izaak Braadbaart, Jenette Braadbaart, Johanna Braadbaart, Leendert Braadbaart, Mirjam Braadbaart, Nico Braadbaart, Philip Jacob Braadbaart, Rozetta Braadbaart, Sara Braadbaart, Schoontje Braadbaart, Setje Braadbaart, Hijman Hartog Brandon, Mozes Jacob Brandon, Rika Brandon, Eva Breemer, Henriëtte Louise Breemer, Hester Breemer, Kaatje Breemer, Levi Nathan Breemer, Rozette Breemer, Oscar Cahen, Bernard Abraham Cohen, Bertha Cohen, Hartog Cohen, Leon Cohen, Rozetta Cohen, Salomon Cohen, Sientje Cohen, Marianne Cohen de Heer, Grietje Cohen de Heer, Mozes Cohen de Heer, Rosalie Cohen de Heer, Bernard van Dam, Henriëtte Judith van Dam, Jacob van Dam, Manuel Dasberg, Michel Dotsch, Elisabeth Duits, Rosa Duizend, Andries Levie van Dijk, Sara Ina van Dijk, Cato Emanuel, Lena Marie Eijl, Rosa Fonteijn, Aaltje Franken, Aaron Frenk, Isodor Frenk, Mietje Frenk, Abraham Frenkel, Fijtje Frenkel, Hessel Frenkel, Samuel Frenkel, Wolf Frenkel, Betsy Fresco, Hanna Yehudith Gelderen, Hartog van Gelderen, Greta Gobits, Samuel Gobits, Betje de Goeije, Adolf Goldschmidt, Margareta Goldschmidt, Emma Goldstein, Rozalinda de Groot, Arthur Leopold Haagman, David Willy Haagman, Dina Haagman, Herman George Haagman, Levie Haagman, Magcheltje Haas, Chaim Salamon Haber, Margareta Hachgenberg, Emanuel Hamburger, Abraham den Hartog, Abraham Benjamin den Hartog, Anna den Hartog, Benjamin den Hartog, Betrina den Hartog, Elizabeth den Hartog, Elizabeth den Hartog, Emanuel Hartog, Esther den Hartog, Louis Hartog, Philip Nathan den Hartog, Rachel den Hartog, Tobias den Hartog, Meyer van Hegten, Ernst Jakob Israël Hesdörffer, Magdalena Jacob, Henriëtte Jacobs, Abraham de Jong, Gerard Joachim de Jong, Grietje de Jong, Leendert de Jong, Lena de Jong, Meyer de Jong, Rijntje de Jong, Salomon Simon de Jong, Sophia de Jong, Charlotta Kahne, Jacob Hendrik Kann, Betje van de Kar, Barend Josua Katan, Israël Katan, Joseph Katan, Milkah Katan, Samuel Katan, Johanna Kets de Vries, Mozes Jacob Kets de Vries, Abraham Simon Kleinkramer, Albert Kleinkramer, Esther Roselina Kleinkramer, Hendrik Kleinkramer, Jacob Kleinkramer, Roselina Kleinkramer, Ruben Salomon Kleinkramer, Simon Kleinkramer, Simon Kleinkramer, Hartog Kloot, Aaltje Kopee, Rebecca Leeuwin, Elias Levisson, Herman Levisson, Mourits Levisson, Samuel Levisson, Amalia Leviticus, Annette Leviticus, Cato Leviticus, Felix Leviticus, Henri Levitcus, Isidor Leviticus, Meijer de Liver, Mozes de Liver, Rosette de Liver, Esther van der Meusen, Rosetta van der Meusen, Salomon Barend van der Meusen, Benjamin Herman Meijer, Esther Kaatje Meijer, Esther Sera Meijer, Hanna Meijer, Herman Salomo Meijer, Izaak Philip Meijer, Johanna Meijer, Karel Meijer, Leo Meijer, Rosaline Betty Meijer, Salomo Herman Meijer, Samuel Herman Meijer, Sophia Meijer, Betsij Monasch, Catharina Monasch, Gabriël Monasch, Helena Mechgelina Monasch, Jacob Mozes Monasch, Roosje Monasch, Rudolf Mozes, Matle Moscovici, Johanna Noach, Emma Sarah Overweg, Nollus Heiman Overweg, Sara Paërl, Susanna Philip, Roosje Pino, Ilona Rechnitzer, Henriëtte Sophia Roos, Charlotta Rozeboom, Otto Sachs, Dora Julietta Spanjaard, Hans Philipp Schönfeldt, Irwin Sephos, Abraham Sons, Roger Spalter, Francisca Spanjer, David Leonard Staal, Mathilda Stad, Rebecca Stad, Ella Sussman, Judith Swelheim, Mozes Tonninge, Sander Tonninge, Saul Tonninge, Cisca Beli van Tijn, David Mozes van Tijn, Henriëtta Rachel van Tijn, Mozes Izaäk van Tijn, Juda Joseph Vleeshouwer, Julie de Vries, Arpad Weisz, Klara Weisz, Robert Weisz, Sophia Helena Weijl, Maria Woudhuizen, Abraham Wijnberg, Abraham Zadoks, Barend Zadoks, Henri Zadoks, Joseph Zadoks, Philip Izak Zadoks, Betsy Zilverberg en Roosje Zwart. Oprichting Op 22 oktober 1985 werd Stichting Joods Monument Dordrecht opgericht, nadat de initiatiefnemers hadden vastgesteld onderzoek te willen doen naar de geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Dordrecht en het plan hadden opgevat een monument op te richten. Onthulling Het monument is onthuld op 12 september 1989 door burgemeester Jan Noordland samen met twee scholieren. Jaarlijks organiseert de gemeente op 12 september om 10 uur een herdenking bij het monument. De datum van de herdenking hangt samen met de datum van onthulling van het monument. Tevens wordt die dag elk jaar het monument symbolisch geadopteerd door het Johan de Witt Gymnasium. Bij de herdenking worden de namen van de oorlogsslachtoffers voorgelezen.