Heerlen, monument in het schachtgebouw van de ON I

Het monument in het schachtgebouw van de ON I te Heerlen is opgericht ter nagedachtenis aan 26 personeelsleden van de Oranje Nassaumijn I die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen. In 1943 werd door 'Wehrmachtsbefehlshaber' generaal F.Christiansen aangekondigd dat 300.000 Nederlandse militairen alsnog in krijgsgevangenschap zouden worden afgevoerd. Als protest tegen deze maatregel brak spontaan overal in Nederland de April-Meistaking uit. Nog voordat de officiële bekendmaking in de avondbladen van donderdag 29 april 1943 verscheen, werd dit nieuws met hoge snelheid verspreid door heel Nederland. Diezelfde middag besloten verschillende personen van particuliere- en overheidsbedrijven en instellingen in Twente te gaan staken. Ook in de Limburgse mijnstreek werd het in de loop van die middag onrustig. Omdat de staking steeds omvangrijker werd, werden in de Limburgse mijnbedrijven enkele honderden functionarissen opgepakt. Vervolgens werd met goedkeuring van dr. Seyss-Inquart het 'Polizei-Standgericht' ingevoerd. In de nacht van 1 op 2 mei 1943 werden in Maastricht de eerste doodvonnissen uitgesproken. Het betrof de mijnwerkers Servaas Toussaint (Amstenrade), Meindert Tempelaars (Heerlen) en Reinier Savelsberg (Heerlen). Als aanklager fungeerde het hoofd van de Sicherheitspolizei Ströbl. In totaal zijn ten gevolge van de April-Meistaking tachtig Nederlanders gefusilleerd. Nog eens 95 anderen werden op straat doodgeschoten.