Rada Żydowska w Warszawie

W październiku 1939 r. mieszkało w Warszawie ok. 360 tys. obywateli polskich pochodzenia żydowskiego. Radę Żydowską w Warszawie utworzono na polecenie władz okupacyjnych 4.10. 1939 r. Na jej czele stanął inż.. Adam Czerniaków, który już 23.09.1939 - wobec wyjazdu z miasta przewodnicącego gminy - został przez Stefana Starzyńskiego mianowany prezesem Gminy. 23.07.1942 r., w drugim dniu Wielkiej Akcji Likwidacyjnej, A. Czerniaków popełnił samobójstwo. Jego następcą był Marek Lichtenbaum. Getto zamknięto 16.11.1940 r. Stłoczono tu ok. 450 tys. Żydów z Warszawy oraz przesiedleńców z okolicznych miejscowości oraz z Rzeszy i Protektoratu. W Wielkiej Akcji Likwidacyjnej między 22.07 a 12.09.1942 r. wywieziono do ośrodka zagłady w Treblince ok. 280 tys. mieszkańców getta; w drugiej akcji między 18 a 22.01.1943 - 8000. W chwili rozpoczęcia ostatecznej likwidacji getta, 19.04.1943 r. wybuchło w getcie powstanie. Pozostałych przy życiu (ok. 50 tys. osób) wywieziono do obozów na Lubelszczyźnie. Większość archiwum RŻ uległo zniszczeniu. Większa część uratowanych akt przechowywana jest w Archiwum m. st. Warszawy. Dokumenty znajdujące się w AŻIH zostały przejęte od Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej w 1947 r. Również w Archiwum Ringelbluma znajdują się dokumenty bądź odpisy dokumentów RŻ w Warszawie. 1. Sprawozdanie Rady Żydowskiej w Warszawie z działalności za okres od 7.10 do 31.12. 1939; 2. Opracowania wewnętrzne Wydziału Statystycznego RŻ dla członków RŻ i kierowników wydziałów Rady Żydowskiej z 3.05.1940 -2.06.1940 oraz 4.-25.09.1940 i 15.01.1941. Zawierają też sprawozdania tygodniowe Prezesa Rady Żydowskiej z działalności Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie za okres 16-21.04.1940- 22-28.05.1940 oraz 30.08-19.09.1940; 3. Opracowanie Wydziału Ewidencji Rady Żydowskiej. Stan liczebny mieszkańców getta i nieruchomości na dzień 1.01.1941. 4. Sprawozdanie statystyczne za okres od listopada 1939 do 05.1942 oraz z lipca 1942. Inwentarz dostępny na stronie internetowej https://www.jhi.pl/zbiory/inwentarze