Akta miasta Myśliborza

Powstanie Myśliborza (w sąsiedztwie słowiańskiego grodziska) należy wiązać z opanowaniem okolicy przez margrabiów brandenburskich. Prawdopodobnie jego lokacja miała miejsce w latach 1262-1270 na co wskazuje dokument z 1271 r., określający interesujący nas ośrodek jako "civitas". Od początku podstawą gospodarczą ludności mieszkającej w Myśliborzu było rolnictwo i hodowla, a dopiero w następnej kolejności rzemiosło i handel. Jednak istotnym czynnikiem rozwoju miasta były także przechodzące przez nie trakty prowadzące z Kostrzynia do Gdańska oraz ze Szczecina do Wielkopolski. W XIV w. nastąpił tu rozwój samorządu miejskiego. Dokument wydany przez margrabiego Jana w maju 1316 r. wyraźnie wskazuje, że na czele miasta stało wówczas trzech burmistrzów mających do pomocy siedmioosobową radę miejską. W ciągu XIV i prawdopodobnie XV w. dużą rolę w mieście odgrywał również wójt, reprezentujący margrabiów brandenburskich. W latach 1402-1455 Myślibórz wraz z całą Nową Marchią znalazł się w rękach krzyżackich. W 1433 r. miasto zostało zdobyte i zniszczone przez Husytów. Aby przyspieszyć jego odbudowę, władze krzyżackie nadały w 1439 r. myśliborskim mieszczanom wolności celne na terenie całej Nowej Marchii. W 1502 r. rada miejska składała się z 12 osób, a na jej czele stało dwóch burmistrzów. Jednocześnie do udziału w rządach dopuszczono przedstawicieli głównych cechów rzemieślniczych. Zarówno w średniowieczu, jak i w epoce nowożytnej miasto było poważnym posiadaczem ziemskim. Jego dobra obejmowały wsie: Wierzbnicę (od 1350 r.) i Dalsze (od 1450 r.) oraz część łanów należących do Nowogródka Pomorskiego. Ponadto ośrodek posiadał znaczny obszar lasów. W 1750 r. Myślibórz był właścicielem 116 łanów ziemi uprawnej. Załamanie gospodarcze przyniosła miastu wojna trzydziestoletnia (w 1630 r. zniszczyli go Szwedzi). Warto wskazać, iż liczba domów spadła tu wówczas z 339 w 1618 r. do 86 w 1643 r. Po zakończeniu walk Myślibórz na długie lata pogrążył się w stagnacji. Hamująco na jego rozwój wpłynęło zarówno cofnięcie w 1660 r. wolności celnych w Nowej Marchii, jak i wytyczenie w XVIII w. nowych dróg omijających ośrodek. Wprowadzenie w grudniu 1808 r. nowej ordynacji miejskiej spowodowało wyłonienie w Myśliborzu dwunastoosobowej rady pochodzącej z wyborów. Jednak faktyczny zarząd nad miastem sprawował magistrat z burmistrzem na czele. Trzeba podkreślić, że dopiero od około połowy XIX w. zauważamy w Myśliborzu objawy ożywienia gospodarczego. W 1843 r. znajdowało się tu kilka warsztatów tkackich oraz niewielka fabryka sukna, przy której powstała szkoła przędzalnicza. W 1848 r. Myślibórz uzyskał połączenie drogą bitą, a w 1888 r. linię kolejową z Kostrzyniem. W 1912 r. wybudowano kolej do Gorzowa Wlkp. Rolę miastotwórczą spełniał w Myśliborzu również stacjonujący tu na początku XIX w. niewielki garnizon (istniał do końca I wojny światowej) oraz administracja powiatowa. Wraz z rozwojem ekonomicznym następował wzrost ludności ośrodka, wynosząc odpowiednio: w 1810 r. 2686 osób, w 1850 r. 5807 oraz w 1939 r. 6128 osób. Przechowywane w Szczecinie akta miasta Myśliborza zostały przejęte po 1945 r. przez polskich archiwistów z registratury urzędu. 1. Akta magistratu 1787-1919; sygn. 1-15; 15 j.a. - księgi protokołów rady miejskiej, księgi finansowe kasy kameralnej, kasa ubogich, dochody i wydatki szpitala św. Jerzego, dzierżawa jeziora, rzemieślnicze komisje egzaminacyjne. 2. Nadzór policyjny 1893-1945; sygn. 16-67; 52 j.a. - projekty budżetów, nadzór nad obcokrajowcami, sprawy meldunkowe, kancelaria tajna i personalia, brakowanie akt, kontrola zebrań, zagraniczni robotnicy i firmy, urząd śledczy i więzienie, polscy robotnicy przymusowi i jeńcy wojenni, statystyka kryminalna, organizacje faszystowskie, likwidacja partii lewicowych, ściganie uciekinierów i dezerterów, obrona przeciwlotnicza i samoobrona, zmiany nazwisk, osadnictwo, umowy dzierżawne, sprawy kasy oszczędnościowej i finansowe, nadzór nad kościołem protestanckim i katolickim, sekty, ochrona zdrowia. 3. Nadzór budowlany 1848-1944; sygn. 68-161; 94 j.a. - budowa domów mieszkalnych, budynków publicznych, zabudowań gospodarczych, przebudowy i remonty na terenie miasta, synagoga, szpital miejski, poczta, bank, dworzec kolejowy, szkoła rolnicza.