Więzienie Łódzkie

Więzienie łódzkie zostało otwarte 4.10.1885 r. Mieściło się u zbiegu ulic Długiej i Konstantynowskiej (obecnie Muzeum Tradycji Niepodległościowych Gdańska 13). Początkowo był to tylko areszt sądowniczy, a od 1886 r. miejsce odosobnienia zarówno dla więźniów kryminalnych, jak i politycznych. W latach I wojny światowej na Długiej było więzienie niemieckich władz okupacyjnych. Po 1918 r. budynek pełnił nadal funkcję więzienia prewencyjno-śledczego, w którym więźniowie przebywali głównie w okresie tuż po aresztowaniu i podczas trwania dochodzenia. W 1932 r. więziono tu między innymi Władysława Gomułkę, ówczesnego działacza komunistycznych związków zawodowych. Po zajęciu Łodzi 8.09.1939 r. przez wojska hitlerowskie budynek przy Gdańskiej 13 przejęło gestapo, organizując w nim więzienie dla kobiet. W 1958 r. decyzją władz miejskich przystąpiono do tworzenia w budynku dawnego więzienia Muzeum Historii Ruchu Rewolucyjnego, które otwarto w 1960 r. Akta personalne więźniów ułożone alfabetycznie, głównie z lat trzydziestych XX w., więzionych za przestępstwa pospolite: gwałty napady, nierząd, kazirodztwo, wielożeństwo, czerpanie zysku z nierządu, zabójstwo oraz za przestępstwa społeczno-polityczne: zajścia uliczne, opór przeciwko władzy, uchylanie się od służby wojskowej, dezercja, antysemityzm, nielegalne przekroczenie granicy, przynależność do Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej i Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów.