Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Nelis Bakker

Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’. Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk". Nelis Bakker Nelis Bakker werd in de leeftijd van 17 of 18 opgeroepen voor de razzia. Samen met zijn twee broers, Paul en Karel zou hij meegevoerd worden naar een voor hen onbekende bestemming. De drie hebben overwogen om onder te duiken, maar uit angst voor verraad van een buurvrouw hebben ze dat niet gedaan. Ze zijn ´s middags meegenomen en per schip vervoerd via Utrecht naar Kampen. Doordat de Duitsers niet om konden gaan met het schip, is de besturing en navigatie overgenomen door Rotterdammers. Die schampten de kade wel zoveel dat er razziagangers konden ontsnappen. Onder hen was één broer van Nelis. Nelis Bakker is in Kampen overgebracht naar een trein die een bestemming had in, naar hij vermoedt, Duitsland. Hij is daar nooit aangekomen. Samen met zijn andere broer is hij nog voor de Duitse grens ontsnapt. Wel zijn ze een dag later opgepakt en alsnog tewerkgesteld in Nederland. Ze moesten polders droogmaken. Ook toen zijn meneer Bakker en zijn broer ontsnapt en niet meer opgepakt. Geholpen door boeren, die hen eten en onderdak verschaften, zijn meneer Bakker en zijn broer op 5 december thuisgekomen. Toen bleek dat ook de broer die in Utrecht was ontsnapt, heelhuids was thuisgekomen. Nelis en zijn broer hadden op Sinterklaasavond een cadeautje mee. Ze hadden vijf broden kunnen sparen voor de rest van het gezin, zeer welkom in de Hongerwinter. De buren waren verbaasd de buurjongens drie weken na de razzia alweer terug te zien.