Brief van Henriette Enthoven-van Lier aan haar kinderen en kleinkinderen vanuit kamp Westerbrork

Van: Enthoven-van Lier; H.S.C.C. Aan: kinderen en kleinkinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-25 Onderwerp: ze begint aan haar brief, het is rustig aan de tafel; de andere barakbewoners zijn aan het werk of naar het badhuis; aan haar tafel een andere dame, die erg rustig is en ook schrijft; over pakketpost, bedankjes en de inhoud van de verschillende pakketjes; onder andere is een stofbril is toegestuurd, de glazen zijn pikzwart (zeker een zeilbril), niemand herkent haar op straat; op de 30ste schrijft ze: ‘mijn ochtendwerk is afgelopen, namelijk het schoonmaken van de zeven grote ramen aan mijn kant van de barak, er werd geklaagd dat de oude dames niet werken; Henriette heeft dit werk op zich genomen als minst vermoeiend, ’s avonds heeft ze nog een uur wacht in het waslokaal; (Max) Enker is door de Synode tot dominee in kamp Westerbork benoemd, ze heeft hem gesproken; (27 juni) het is koud, ze loopt in al haar winterondergoed en van zitten op de heide is geen sprake; (30 juni) voor het eerst weer zon, de wind is nog guur; toch zit ze op de heide tussen jonge eiken en dennenboompjes op de koude grond; bekenden zijn doorgestuurd; Paul en Lies moesten naar het ziekenhuis; bronchitis, difterie en hoge koorts. Er heerst veel ziekte in het kamp. Er wordt gesproken van 15% van de kampbevolking; aan hun tafel is een ellendig brutaal mens erbij gekomen, ze beheerst alles en allen…; Henriette is voortdurend moe, ze slaapt goed, maar te kort van 23.00 tot 6 uur, s nachts moet ze twee keer uit haar bed; 's middags na het warme eten: stamppot of soep, gaat ze ook nog even op bed liggen. Door het lawaai kan ze niet slapen, maar toch wat rusten; er heerst een vliegenplaag, in bed ligt ze maar met haar sjaal te zwaaien om de vliegen weg te jagen; op een nacht liep ze met een doodzieke dame gearmd naar de wc. Deze dame ligt nu in het ziekenhuis; buikloop en geelzucht…er is geen plaats voor gewone zieken meer in het ziekenhuis; in haar barak zitten 600 gedoopte Joden; de katholieken in het kamp worden niet als Christenen gezien; zondag is er een kindje gedoopt en een dame met Henriettes thermosfles, alles is primitief; zondag komt weer een Arische dominee; twee avonden in de week volgt ze bijbelcursus; ze heeft gewassen en in de rij gestaan voor en was kaart…