: Arbeidskamp Westerbork Bijgenaamd Circus Hagebeek

Anoniem dagboek, raadselachtig getiteld ‘Arbeidskamp Westerbork Bijgenaamd Circus Hagebeek’, met twee onderwerpen. Het eerste: Kamp Westerbork in juni 1942, een maand voordat het kamp door de bezetter wordt aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Het tweede: de bevrijding van een krijgsgevangenenkamp in Duitsland, dichtbij rivier de Elbe, mogelijk Mühlberg (Stalag IV B), in 1945. Over de twee anonieme gevangenen, die allebei schrijven in hetzelfde cahier, is verder niets bekend, ook de reden van hun gevangenschap niet. Vermoedelijk zijn ze rond de twintig. Eerstgenoemde beschrijft zijn leven in Kamp Westerbork in juni 1942: ‘Om 6 uur opgestaan, luchten, sport en daarna ontbijt bestaande uit brood met jam. Daarna naar het werkobject en zeer hard gewerkt en om 11 uur een liter Melk gehad. Daarna terug naar het kamp.’ Tijd wordt verder doorgebracht met aardappelen schillen, tafels afruimen en schrobben. Op een avond wordt in de eetzaal filmapparatuur klaargezet: ‘We zien journaal van de UFA, een film over de bouw der Reichsbanen.’ UFA staat voor Universum Film AG, indertijd de belangrijkste filmstudio in Duitsland. ‘Daarna inspectie van de kastjes waarbij wij straf hebben gekregen n.l. dat we Donderdag om half vijf op moeten staan. Daarna heeft er één in een boom moeten klimmen en vijfmaal op en neer en moeten roepen ik mag mijn zwembroekje niet onder mijn werkpak aanhouden.’ Indringend is de passage van de andere dagboekschrijver, over de terugtocht van de bevrijde krijgsgevangenen bij de Elbe, voorjaar 1945: ‘Als ze wat gerookt en gerust hebben gaan ze weer verder, dieper het bos in, waar een tankslag gewoed heeft. Overal liggen lijken, of stukken lijk, tussen blikjes sardines, stukgeschoten wagens, uitgebrande tanks en achter uit elkaar gebarsten geschut, als reusachtige open gepelde bananen. De gevangenen likken de blikjes, waar hier en daar nog wat in zit, leeg en denken niet aan de lijken.’ Anoniem dagboek, raadselachtig getiteld ‘Arbeidskamp Westerbork Bijgenaamd Circus Hagebeek’, met twee onderwerpen. Het eerste: Kamp Westerbork in juni 1942, een maand voordat het kamp door de bezetter wordt aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Het tweede: de bevrijding van een krijgsgevangenenkamp in Duitsland, dichtbij rivier de Elbe, mogelijk Mühlberg (Stalag IV B), in 1945. Over de twee anonieme gevangenen, die allebei schrijven in hetzelfde cahier, is verder niets bekend, ook de reden van hun gevangenschap niet. Vermoedelijk zijn ze rond de twintig. Eerstgenoemde beschrijft zijn leven in Kamp Westerbork in juni 1942: ‘Om 6 uur opgestaan, luchten, sport en daarna ontbijt bestaande uit brood met jam. Daarna naar het werkobject en zeer hard gewerkt en om 11 uur een liter Melk gehad. Daarna terug naar het kamp.’ Tijd wordt verder doorgebracht met aardappelen schillen, tafels afruimen en schrobben. Op een avond wordt in de eetzaal filmapparatuur klaargezet: ‘We zien journaal van de UFA, een film over de bouw der Reichsbanen.’ UFA staat voor Universum Film AG, indertijd de belangrijkste filmstudio in Duitsland. ‘Daarna inspectie van de kastjes waarbij wij straf hebben gekregen n.l. dat we Donderdag om half vijf op moeten staan. Daarna heeft er één in een boom moeten klimmen en vijfmaal op en neer en moeten roepen ik mag mijn zwembroekje niet onder mijn werkpak aanhouden.’ Indringend is de passage van de andere dagboekschrijver, over de terugtocht van de bevrijde krijgsgevangenen bij de Elbe, voorjaar 1945: ‘Als ze wat gerookt en gerust hebben gaan ze weer verder, dieper het bos in, waar een tankslag gewoed heeft. Overal liggen lijken, of stukken lijk, tussen blikjes sardines, stukgeschoten wagens, uitgebrande tanks en achter uit elkaar gebarsten geschut, als reusachtige open gepelde bananen. De gevangenen likken de blikjes, waar hier en daar nog wat in zit, leeg en denken niet aan de lijken.’