A.C. van Laar-Borgers: Oorlogsdagboek

Dagboek van Jeanne van Laar-Borgers (1919-2013), echtgenote van Albert van Laar (1911-2001), vertegenwoordiger in automaterialen. Tijdens de Slag om Arnhem evacueren deze Arnhemmers met familieleden en bekenden naar het Gelderse dorp Lieren. Op zondagochtend 17 september 1944, aanvang van de Slag om Arnhem, wordt door hen de kerk bezocht: ‘We hebben weinig aandacht voor de preek vanmorgen. Om 10.30 uur is er weer luchtalarm, we horen schieten, afweer en, verder weg, bommen. Plots staakt het orgel, er is geen elektriciteit meer. Buiten wordt het stiller, mensen steken hun neus buiten de deur, een enkele waagt de thuisreis.’ Daags daarna blijken ‘onze mooie kerk en toren uitgebrand’. Die zondagavond, thuis, neemt het stel ‘een donderend geraas, een schervenregen’ waar: ‘We knijpen elkaar en onszelf blauw, bidden inwendig. Ineens is het voorbij. We durven haast niet naar buiten te kijken. Voorzichtig gluurt hier en daar iemand de straat op.’ Dinsdagavond schrijft Jeanne: ‘De vuurrode hemel en brandlucht zijn angstaanjagend. Vluchtelingen blijven trekken door de donkere nachtstille straten, beschenen door de rode gloed, trieste vuurverlichte figuren.’ Op zaterdagochtend vertrekken echter ook zij en Albert: ‘We gaan hals over kop nog wat pakken, laden op, laden af, wéér op. Onze aanhangwagen blijkt veel te zwaar te zijn, zodat we een zak met linnen thuis moeten laten. Daarna het huis nog even door: ramen dicht, rolgordijnen neer, een blik hier en daar, dan moeten we achterlaten. De reactie komt in een flinke huilbui. Albert troost: Stil maar kind, over enkele dagen is alles voorbij, dan zijn we vrij.’ Het mag niet zo zijn: het stel logeert bij familie en vertrekt, onder anderen met ‘opoe’, naar Lieren: ‘De fietsen gepakt en de wagen uitgebalanceerd. Opoe en de oude mevr. V.d. Br. moeten voorop zitten op kussens. De kattenmand wordt opgebonden en dan begint het te gieten!’ Dagboek van Jeanne van Laar-Borgers (1919-2013), echtgenote van Albert van Laar (1911-2001), vertegenwoordiger in automaterialen. Tijdens de Slag om Arnhem evacueren deze Arnhemmers met familieleden en bekenden naar het Gelderse dorp Lieren. Op zondagochtend 17 september 1944, aanvang van de Slag om Arnhem, wordt door hen de kerk bezocht: ‘We hebben weinig aandacht voor de preek vanmorgen. Om 10.30 uur is er weer luchtalarm, we horen schieten, afweer en, verder weg, bommen. Plots staakt het orgel, er is geen elektriciteit meer. Buiten wordt het stiller, mensen steken hun neus buiten de deur, een enkele waagt de thuisreis.’ Daags daarna blijken ‘onze mooie kerk en toren uitgebrand’. Die zondagavond, thuis, neemt het stel ‘een donderend geraas, een schervenregen’ waar: ‘We knijpen elkaar en onszelf blauw, bidden inwendig. Ineens is het voorbij. We durven haast niet naar buiten te kijken. Voorzichtig gluurt hier en daar iemand de straat op.’ Dinsdagavond schrijft Jeanne: ‘De vuurrode hemel en brandlucht zijn angstaanjagend. Vluchtelingen blijven trekken door de donkere nachtstille straten, beschenen door de rode gloed, trieste vuurverlichte figuren.’ Op zaterdagochtend vertrekken echter ook zij en Albert: ‘We gaan hals over kop nog wat pakken, laden op, laden af, wéér op. Onze aanhangwagen blijkt veel te zwaar te zijn, zodat we een zak met linnen thuis moeten laten. Daarna het huis nog even door: ramen dicht, rolgordijnen neer, een blik hier en daar, dan moeten we achterlaten. De reactie komt in een flinke huilbui. Albert troost: Stil maar kind, over enkele dagen is alles voorbij, dan zijn we vrij.’ Het mag niet zo zijn: het stel logeert bij familie en vertrekt, onder anderen met ‘opoe’, naar Lieren: ‘De fietsen gepakt en de wagen uitgebalanceerd. Opoe en de oude mevr. V.d. Br. moeten voorop zitten op kussens. De kattenmand wordt opgebonden en dan begint het te gieten!’ Bevat foto's en brieven uit de periode van de evacuatie en een dagboek van de boer Anton Hiddink, bij wie Jeanne van Laar-Borgers en haar echtgenoot Albert enige tijd als evacués hebben verbleven. Een transcriptie van de dagboeken van Jeanne is als uitgave in eigen beheer voor de familie gedrukt in een oplage van 25 stuks. Ook in de bibliotheek van het NIOD staat een exemplaar (Plaatsnummer: Ned 8114 Laa).