Adriaan Schackmann: Herinneringen van A.Schackmann, razzia 11-11-1944

De auteur, die kleurenblind is, wordt bij de razzia van 11 november 1944 in Rotterdam van zijn bed gelicht. Hij zit in de laatste klas van de HBS. Hij mag voedsel en kleding meenemen. Lopend gaat hij naar Delft. Daar krijgt hij eten en men wordt in een treinwagon geladen. In Den Haag en Hilversum krijgen ze van de bevolking voedsel en sigaretten. Onderweg wordt hij éénmaal per dag gelucht en eet sneeuw. Er springen mensen uit de trein. Na een lange rit komt hij in Kassel aan en krijgt soep. Zijn Lager is in Bettenhausen, een voorstad van Kassel. Hij slaapt op een strozak. Hij is de eerste week timmerman, daarna rijdt hij op en neer naar werkkamp Wilhelmshöh, waar hij voor de kacheltjes in de schaftcafé'tjes zorgt. Bij het koffiezetten voor de baas gebruikt hij stiekem diens shag en zeep. Zijn toen geschreven dagboek is hij kwijt. Berichten uit Nederland zijn schaars, de stemming in het Lager is slecht. Ieder is om de beurt kamerwacht. Er is te eten, dat slechter wordt. De sigaretten waar hij recht op heeft krijgt hij niet, behalve soms één voor een luchtaanval. Van de stad Kassel, die hij mag bezoeken om er te eten, staat steeds minder overeind. Tenslotte eet hij alleen in het kamp. December 1944 is er een groot bombardement en moet hij helpen puin ruimen. Bij een tweede bombardement wordt de schuilkelder getroffen. Met kerstmis moet hij kerstpakketten overladen. Hij vertrekt naar Göttingen, waar hij in een personenwagon wordt overgeladen en passeert Neurenberg. Hier staan gestolen Nederlandse treinwagons. 31 December 1944 Komt hij in Feldkirchen bij München aan. Een wagon is zijn onderdak. Het eten is slecht, maar de plaatselijke bevolking helpt hen. Hij werkt niet. De kachel wordt omgebouwd om pannetjes op te zetten met aardappels uit een plaatselijke aardappelkuil. Zieke arbeiders worden ingeruild tegen nieuwe Nederlandse arbeiders. Als ze arriveren hebben ze bevroren ledematen door de lange reis in een onverwarmde trein. Hij gaat naar München. De auteur, die kleurenblind is, wordt bij de razzia van 11 november 1944 in Rotterdam van zijn bed gelicht. Hij zit in de laatste klas van de HBS. Hij mag voedsel en kleding meenemen. Lopend gaat hij naar Delft. Daar krijgt hij eten en men wordt in een treinwagon geladen. In Den Haag en Hilversum krijgen ze van de bevolking voedsel en sigaretten. Onderweg wordt hij éénmaal per dag gelucht en eet sneeuw. Er springen mensen uit de trein. Na een lange rit komt hij in Kassel aan en krijgt soep. Zijn Lager is in Bettenhausen, een voorstad van Kassel. Hij slaapt op een strozak. Hij is de eerste week timmerman, daarna rijdt hij op en neer naar werkkamp Wilhelmshöh, waar hij voor de kacheltjes in de schaftcafé'tjes zorgt. Bij het koffiezetten voor de baas gebruikt hij stiekem diens shag en zeep. Zijn toen geschreven dagboek is hij kwijt. Berichten uit Nederland zijn schaars, de stemming in het Lager is slecht. Ieder is om de beurt kamerwacht. Er is te eten, dat slechter wordt. De sigaretten waar hij recht op heeft krijgt hij niet, behalve soms één voor een luchtaanval. Van de stad Kassel, die hij mag bezoeken om er te eten, staat steeds minder overeind. Tenslotte eet hij alleen in het kamp. December 1944 is er een groot bombardement en moet hij helpen puin ruimen. Bij een tweede bombardement wordt de schuilkelder getroffen. Met kerstmis moet hij kerstpakketten overladen. Hij vertrekt naar Göttingen, waar hij in een personenwagon wordt overgeladen en passeert Neurenberg. Hier staan gestolen Nederlandse treinwagons. 31 December 1944 Komt hij in Feldkirchen bij München aan. Een wagon is zijn onderdak. Het eten is slecht, maar de plaatselijke bevolking helpt hen. Hij werkt niet. De kachel wordt omgebouwd om pannetjes op te zetten met aardappels uit een plaatselijke aardappelkuil. Zieke arbeiders worden ingeruild tegen nieuwe Nederlandse arbeiders. Als ze arriveren hebben ze bevroren ledematen door de lange reis in een onverwarmde trein. Hij gaat naar München. Het boek staat vol tekeningen van de verschillende kampen. Aangevuld februari 2012 met later verkregen origineel.