Met de vrijheid in zicht: drama in Deventer smeeroliefabriek Twentol
Om de bevrijding te versnellen proberen lokale verzetsgroepen de geallieerden te helpen door Duitse posities en troepensterkte door te geven, de weg te wijzen of zelfs door strategische punten in handen te krijgen. In de ochtend van 10 april 1945 gaat het mis voor de verzetsstrijders van Knokploeg Deventer.
Janneke Jorna
In het voorjaar van 1945 starten de geallieerden een nieuw offensief om oost en noord Nederland te bevrijden. Omdat de geallieerden al zijn doorgestoten naar Duitsland wordt het noorden van Nederland bevrijd vanuit het oosten. De Canadezen zijn begin april in de buurt van Deventer en de Knokploeg Deventer besluit ze te helpen. Een groot deel van de leden van deze verzetsgroep zijn nog studenten en hebben elkaar ontmoet op de Koloniale Landbouwschool. De groep hoopt de bevrijding van Deventer te versoepelen door de strategische brug van de Prins Bernhardsluis aan de Zutphenseweg in de gaten te houden en zo te voorkomen dat deze opgeblazen wordt. Verwacht wordt dat de Canadezen over de desbetreffende brug zullen optrekken om Deventer te bevrijden.
Gebeurtenis
Bevrijding Deventer
De bevrijding van Deventer vond plaats op 10 april 1945. Terwijl de Canadezen nog in gevecht waren met de Duitsers werd er al feest gevierd. Door Duits granaatvuur kwamen twaalf feestvierders om het leven. Twee verzetsdeelnemers die de bruggen over de IJssel en de havens voor de bevrijders veilig wilden stellen kwamen om in hun schuilplaats, het gebouw Twentol. Vijf anderen werden opgepakt en gefusilleerd.
Meer over Bevrijding DeventerBevrijdingsfilm Deventer - Koot •
Beelden rond de bevrijding van Deventer, gemaakt op 10 april 1945 door de heer W.F. Koot.
Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek (SAB) DeventerKersvers echtpaar
Acht van hen stellen zich op in het magazijn van de Twentolfabriek, een smeeroliefabriek. Vanuit hier hebben ze uitzicht op de brug. In de groep bevindt zich het echtpaar van Baalen. Cornelia van Baalen-Bosch en Joost Wandus Westland van Baalen ontmoeten elkaar wanneer ze beide onderdeel zijn van de verzetsgroep. Op 28 maart 1945, vlak voor de actie vanuit de Twentolfabriek, trouwt het echtpaar. Cornelia is de enige vrouw in de groep en werkt vooral als koerier.
Personen
Slachtoffers Twentol drama
OORLOGSLEVENS | Wie waren de omgebrachte verzetsstrijders van Knokploeg Deventer bij het Twentol drama?
Meer over Slachtoffers Twentol drama"Jou en je man.
Ik ken je beiden niet,
maar jouw portret, het masker van je sterven
vertelt ’n boekdeel over jou en hem
o, mocht jong Holland jullie erf’nis erven!"
Arno GelderHeldin voor één dag. Het tragische verhaal van verzetsstrijdster Corrie Bosch
De bevrijding komt te laat
Op dinsdagochtend 10 april blazen de Duitsers alsnog de brug op. De groep besluit op hun post te blijven. Tijdens een rondje door de fabriek loopt KP’er Gerard Verhoeven een Duitse soldaat tegen het lijf en na een worsteling neemt hij de soldaat gevangen. De groep besluit om de Duitsers vrij te laten nadat hij heeft beloofd hen niet te zullen verraden. Maar de soldaat houdt zijn belofte niet en stuurt een Duitse patrouille op de Twentolfabriek af. Er ontstaat een vuurgevecht, waarbij twee verzetsleden om het leven komen. De Duitsers steken de fabriek in brand en alleen Gerard Verhoeven weet te ontsnappen. De vijf achtergebleven verzetsstrijders, vier mannen en een vrouw, worden ingerekend door de Duitse troepen en kort verhoord. Dezelfde dag worden de vijf leden van de KP Deventer gefusilleerd door de Duitsers achter het slachthuis aan de Snipperlingsdijk in Deventer. Een uur later wordt de stad bevrijd.
